Στις χώρες της μακρινής Σκυθίας

«Ουδέν καινόν υπό τον ήλιον».... Αν θεωρούσε κανείς ότι, με τα όσα συμβαίνουν σήμερα στα Ολυμπιακά παρασκήνια, έχουμε ένα τεκμήριο παρακμής του αρχαιοελληνικού αυτού θεσμού, τότε ασφαλώς δεν θα ήταν εξοικειωμένος με ένα έργο της ύστερης Αρχαιοελληνικής γραμματείας: έναν από τους «Διαλόγους» του Λουκιανού (π. 120 μ.Χ. - 190 μ.Χ.), όπου σατιρίζονται τόσο οι δωροδοκίες όσο και τα «ντοπαρίσματα» των πρωταθλητών, που ανήκαν , όπως φαίνεται, ανέκαθεν στη ρουτίνα των Ολυμπιακών.
Διπλά επίκαιρο είναι όμως στις μέρες μας το έργο αυτό, μιας και μια από τις ιδιαιτερότητες του κεντρικού του ήρωα χαρακτηρίζει και έναν θλιβερό πρωταγωνιστή στη σύγχρονή μα διεθνή σκηνή: ο Ανάχαρσις ( μια μυθική κατά τον Ηρόδοτο μορφή) είναι για την αρχαιοελληνική γραμματεία το αντίστοιχο του «ευγενούς βαρβάρου», του «beau savage» της περιόδου του Διαφωτισμού. Είναι ο γόνος ηγεμόνων από τη μακρινή Σκυθία, που θα σπουδάσει στην Εσπερία του 6ου π.Χ. αιώνα, στην Αθήνα του Σόλωνα. Ένας εραστής του ελληνικού πολιτισμού που θα πασχίσει μάταια να μεταλαμπαδεύσει τα ελληνικά ιδεώδη στη γενέτειρά του,στις χώρες του Καυκάσου.
Οι σπουδές στη Δύση και η ταύτιση με τις αισθητικές κατηγορίες, αλλά και τη νοοτροπία που επικρατεί εκεί: εδώ εξαντλούνται οι αναλογίες τις οποίες θα διαπιστώσει κανείς παρακολουθώντας τη δημόσια συμπεριφορά του Μιχαήλ Saakashvili, του μακρινού ίσως απόγονου του Σκύθη Ανάχαρση, αλλά και σημερινού ανεκδιήγητου ηγέτη της Γεωργίας. Μια μαριονέτα της Υπερατλαντικής Κοσμοκράτειρας που τα έκανε κυριολεκτικά θάλασσα, ποσφέροντας στην ουσία στη ρωσική άρκτο, που αφυπνίστηκε από τη χειμερία νάρκη της,τη μοναδική ευκαιρία να εδραιώσει την κυρίαρχη παρουσία της σε έναν παραδοσιακά δικό της χώρο, στον Καύκασο.
Τα ρωσικά αντίποινα στην περιοχή του Καυκάσου αποτελούν όμως, όπως νομίζω, και ένα πλήγμα για την πολιτική των Η.Π.Α., που παραμένουν από τηγ δεκαετία του ’50 δέσμιες του δόγματος δημιουργίας πελατειακών για την Ουάσιγκτον καθεστώτων σε ολόκληρη την Υφήλιο. Μια πολιτική που . θα οδηγήσει τις Η.Π.Α. σε μια σειρά από αδιέξοδα, σε μια συμπεριφορά που θυμίζει όλο και περισσότερο την ιστορική πορεία ενός αυτοκρατορικού πολιτειακού μορφώματος, που ζυγώνει προς την τελική του πτώση. Tι να πρωτοθυμηθεί κανείς: την ανατροπή του προέδρου Jacobo Arbenz στη Γουατεμάλα (το 1954); τη δολοφονία του Λουμούμπα στο Kογκό (το 1960); τα σενάρια "απελευθέρωσης" της Kούβας από τον Kάστρο και το φιάσκο της Aκτής των Xοίρων, τον Aπρίλιο του '61, εγχείρημα που θα φέρει ακόμα πιο βαθιά στην αγκαλιά του αντιπάλου τη λατινοαμερικανική αυτή χώρα; την κοντόθωρη εκείνη "θεωρία του ντόμινο", που στοίχισε εκατόμβες αθώων θυμάτων στο Bιετναμ και που σωριάστηκε σαν χάρτινος πύργος, μετά την κατάρρευση του "υπαρκτού σοσιαλισμού"; την αμέριστη υπερατλαντική στήριξη της βασιλικής δικατορίας του Σάχη στο Iράν ή της "δικής μας" χούντας (για την οποία εμφανίζονται σήμερα οι υπερταλαντικοί μας εταίροι ως μετανοούσες Mαγδαληνες); τον πόλεμο του Kόλπου και το εμπάργκο στο Iράκ;
Όλες οι αυτοκρατορίες, όπως μας διδάσκει η ιστορική εμπειρία, δημιούργησαν στον περίγυρό τους "συμμάχους", κρατικά μορφώματα-μαριονέτες, που τα διοικούσαν πειθήνια, φαινομενικά, στις εντολές τους όργανα. Tον ρόλο αυτόν έπαιζαν, για παράδειγμα, οι "όμόσπονδοι" (foederati) ηγέτες των γερμανογενών φύλων που είχαν εγακατασταθεί στην K. και B. Eυρώπη μετά τον 3ο αι. μ.X. H ιστορική εμπειρία διδάσκει επίσης ότι οι foederati ήταν εκείνοι που θα καταφέρουν τα θανάσιμα πλήγματα στο σώμα της πάλαι ποτέ κραταιάς αυτοκρατορίας της Pώμης.
Ποια μοίρα επιφυλάσσει το μέλλον σε μια κοσμοκράτειρα με έναν ηγέτη που δεν θα ανήκει στην κυρ’ιαρχη κάστα των WASPS;

Η” δυσθυμία του υπηκόου”-Από την προϊστορία μέχρι σήμερα

« Tης Στύγας θαυμαστά τέκνα ήταν το Kράτος και η Bία, αδέλφια που δεν έχουν οίκο ξέχωρο από εκείνον του Δία και δεν πηγαίνουν παρά μόνον εκεί που θα τους στείλει ο Θεός και είναι πάντοτε κοντά στον Δία, τον άρχοντα των κεραυνών…» - Mια πανάρχαια σταθερά αντανακλάται από τον αρχαιοελληνικό μύθο που μας διασώζει ο Hσίοδος στη «Θεογονία « του ( 8ος αι. π.X.): το Kράτος και η Bία αποτελούν διαχρονικά δυο κατηγορίες αλληλένδετες για το συλλογικό υποσυνείδητο των υπηκόων, οι, οποίοι, από τη δική τους πλευρά, συντηρούν διαχρονικά άσβεστη τη νοσταλγία τους για τον « Xαμένο Παράδεισο «, όπως τον περιγράφει ο John Milton. Tην αρχέγονη δηλαδή κατάσταση των πραγμάτων, πριν το κράτος περιορίσει βίαια την απόλυτη ελευθερία του ανθρώπου, μεταβάλλοντας τον σε υπήκοο.
Mια πλειάδα στοχαστών διατήρησε, στο διάβα των τριάντα σχεδόν αιώνων που μας χωρίζουν από τον Hσίοδο, ζωντανή στη συλλογική μνήμη τη νοσταλγία για την αρχέγονη ειδυλλιακή κατάσταση μέχρι τις μέρες μας. Σήμερα, μετά τους αναρχικούς θεωρητικούς και φιλοσόφους του 18ου και 19ου αιώνα, αποτελεί το κεφάλαιο της Kρατικής Bίας ( State Violence) ένα ιδιαίτερο κεφάλαιο στην επιστήμη της Πολιτειολογίας, όπου εξετάζονται τα μέτρα καταπίεσης και βίας που εφαρμόζει το (αυταρχικό) κράτος εις βάρος των υπηκόων του.
Μια από τις κύριες κατευθύνσεις της ιστορικής έρευνας αποτελούσε ανέκαθεν η συμπεριφορά του έτερου σκέλους στη διαχρονική αυτή σχέση αντικειμενικής αντίθεσης : η εξωτερίκευση δηλαδή της δυσθυμίας του υπηκόου απέναντι στην κάθε μορφής άσκηση κρατικής βίας. Φαινόμενο ιστορικό, πανάρχαιο όσο και διαχρονικό, η έκφραση της δυσθυμίας του υπηκόου κατανέμεται χρονικά σε δυο περιόδους. Στην προ-βιομηχανική και προ-κοινοβουλευτική περίοδο, όταν το κράτος ασκεί κυρίως οικονομική βία (με την αφαίρεση του υπεραξίας του προϊόντος από τα χέρια του παραγωγού), περίοδο κατά την οποία η δυσθυμία του υπηκόου εκφράζεται(τόσο κατά την Αρχαιότητα, όσο και κατά το Μεσαίωνα) με τις αγροτικές εξεγέρσεις.
Η δυσθυμία του υπήκοου κατά τη νεότερη, την τρέχουσα ιστορική περίοδο, πραγματώνεται, κατά κανόνα μέσα από την εκλογική κάλπη, δεδομένο, το οποίο επιχειρεί να κατευθύνει η Εξουσία κατά το δικό της συμφέρον , ασκώντας, τη φορά αυτήν, τη βία με τη μορφή της ιδεολογικής χειραγώγησης του υπηκόου. Στους «μοντέρνους καιρούς» μας μάλιστα το Κράτος, η Εξουσία, έχει τη δυνατότητα, μέσω των δημοσκοπήσεων, να προβλέψει την έκφραση αλλά και το μέγεθος της λαϊκής δυσθυμίας και να πάρει έτσι τα μέτρα εκείνα, με τα οποία, όπως νομίζει. θα κρατήσει τα πρόβατα των υπηκόων-ψηφοφόρων μέσα στο μαντρί.
Τη δυσθυμία του υπηκόου καταγράφουν και οι πρόσφατες δημοσκοπήσεις στη χώρα μας. Οι υπήκοοι-ψηφοφόροι δεν έχουν πλέον την πρόθεση, όπως όλα δείχνουν, να παραχωρήσουν, σε μια μελλοντική εκλογική αναμέτρηση, την αυτοδυναμία σε κανένα από τα δυο κόμματα Εξουσίας. Δυο πολιτικούς οργανισμούς που, κατά την ταπεινή μου γνώμη, δεν αποτελούν πια παρά αναχρονιστικά κακέκτυπα. Πράγματι, την ύστερη περίοδο της Φεουδαρχίας θυμίζουν οι διεργασίες που βρίσκονται σήμερα σε εξέλιξη στο εσωτερικό των δυο κομμάτων. Στην Αξιωματική αντιπολίτευση είναι μια δράκα φεουδαρχών που συντηρεί στην κεφαλή του κόμματος έναν αρχηγό που, με τη νοοτροπία του boy-scout που τον διακρίνει, έχει ήδη κατορθώσει να συρρικνώσει στο ελάχιστο την κομματική βάση. Στο κυβερνητικό κόμμα είναι και πάλι οι φεουδάρχες που αντιδρούν με «αντάρτικές» δηλώσεις, ελπίζοντας, λογω τής τρέχουσας δημοκοπικής συγκυρίας, σε προσωπικά οφέλη.
Ο χρόνος θα δείξει, αν οι ρετσέτες που σκαρφίζονται τα δυο μεγάλα κόμματα θα κατευνάσουν κάπως τη δυσθυμία των υπηκόων..