Σημειώσεις στο περιθώριο της τρέχουσας επικαιρότητας

« Ο άνθρωπος είναι, πολλές φορές, ο ίδιος αφεντικό της μοίρας του. Ας μην αναζητούμε λοιπόν, αγαπητέ Βρούτε, το στίγμα του εθελόδουλου σε κάποιο αστρικό μας ζώδιο, αλλά στον ίδιο τον εαυτό μας»
« H Iστορία δεν πράττει τίποτε, δεν διαθέτει κάποιον απερίγραπτο πλούτο δυνατοτήτων, δεν μάχεται αγώνες! Aντίθετα, ο άνθρωπος είναι εκείνος, που ενεργεί, που έχει όλες τις δυνατότητες, που αγωνίζεται· δεν είναι διόλου η "Iστορία", που , σαν να ήταν κάποιο ιδιαίτερο άτομο, μεταχειρίζεται τον άνθρωπο ως μέσον για να επιτύχει τους στόχους της. H Iστορία δεν είναι τίποτε άλλο παρά οι πράξεις των ανθρώπων, που επιδιώκουν τους δικούς τους σκοπούς "
Δυόμισι περίπου αιώνες χωρίζουν χρονικά τα δυο παραπάνω αποσπάσματα. Παραθέματα από δυο γραμματειακά είδη διαφορετικά, που αντανακλούν, ωστόσο, τόσο για τον ποιητή (Σαίξπηρ, «Ιούλιος Καίσαρ»)όσο και για τους δυο νεο -εγελιανούς κοινωνικούς οραματιστές ( K. Mάρξ- Φ. Έγκελς, «H Aγία Oικογένεια») μια ταυτόσημη ανθρωποκεντρική θεώρηση του ιστορικού γίγνεσθαι. Η ελεύθερη ανθρώπινη βούληση που ενεργεί αυτόνομη , η ανθρώπινη πράξη που αναπτύσσεται ελεύθερη από κάποιους υπερβατικούς παράγοντες – μια εμπειρία που επαναλαμβάνεται, καλύπτοντας ολόκληρο το χρονικό φάσμα της ανθρώπινης Ιστορίας, από τους αρχαιότατους χρόνους μέχρι, κυριολεκτικά, τις μέρες μας.
Αφού όμως ο ανθρώπινος παράγων αποτελεί ένα κατεξοχήν γενεσιουργό αίτιο που υπαγορεύει την ιστορική εξέλιξη, θα πρέπει να δεχθούμε ότι στην Ιστορία παραμένει πάντα ανοιχτή μια δυνητική εξέλιξη. Με άλλα λόγια, τα γεγονότα εξελίσσονται ανάλογα με την ενεργό πράξη του ατόμου που είναι και ο εκάστοτε φορέας της Εξουσίας. Το παράδειγμα που χρησιμοποιούμε για την περίπτωση αυτήν είναι, νομίζω, διδακτικό: όταν θέτει κανείς το (ρητορικό) ερώτημα «που θα βρισκόταν η Ελλάδα σήμερα, αν ο Κωνσταντίνος Καραμανλής (senior), δεν ακολουθούσε την πολιτική της ένταξής μας στην τότε ΕΟΚ» θεωρεί ως δεδομένη μια διαφορετική αλληλουχία των γεγονότων που ακολούθησαν μετά την πολιτική πράξη του εν λόγω πολιτικού άνδρα. Μια διαφορετική εξέλιξη, δηλαδή, κατά την τελευταία τριακονταετία της ιστορικής μας περιπέτειας.
Καταμεσίς στη δίνη των γεγονότων μιας ζοφερής πραγματικότητας που μας περιβάλλει, μέσα στην τρέχουσα κρίση που βιώνουμε ως κοινωνικό σύνολο, αποτελεί, νομίζω, μια επιτακτική ανάγκη να προσφύγουμε στην ιστορική εμπειρία και, υπερβαίνοντας τις όποιες μικροκομματικές μας διαφορές ή, ακόμα, και τα όποια επιμέρους συντεχνιακά μας υλικά συμφέροντα, να αξιολογήσουμε την πολιτική πράξη των αιρετών μας αρχόντων και, ανάλογα, να προσαρμόσουμε κι’εμείς ως κοινωνικό σύνολο την συλλογική μας συμπεριφορά.
Άδηλο είναι βέβαια το μέλλον και δυσθεώρητες για τον κοινό πολίτη οι συνέπειες από την πολιτική πράξη των σημερινών αιρετών μας αρχόντων, οι ενέργειες των οποίων μας παρέχουν ωστόσο ένα μέτρο σύγκρισης και για τη δική μας συμπεριφορά ως αρχομένων. Ξεκάθαρη είναι ωστόσο σήμερα η πολιτεία των δυο πρωταγωνιστών της πολιτικής μας σκηνής, οι οποίοι γνώριζαν και οι δυο τους τις συνέπειες της δημοσιονομικής κρίσης που βρίσκεται ήδη σε πλήρη εξέλιξη. Ο ένας, ο προηγούμενος πρωθυπουργός, προτίμησε να ακολουθήσει την οδό των εκλογών και παραμένει έκτοτε ρίψασπις και ιδιοτεύων. Ο έτερος ανήλθε στην εξουσία έχοντας την πρόδηλη πρόθεση να εφαρμόσει τις νεοφιλελεύθερες συνταγές των Βρυξελλών, παραμερίζοντας ακόμα και τις βασικές αρχές της σοσιαλιστικής ιδεολογίας του.
Μια απόπειρα υπέρβασης, μια ρεαλπολιτίκ, την οποία, στους χαλεπούς καιρούς μας, δεν μας μένει παρά να στηρίξουμε με τη στάση μας.