Wednesday, May 27, 2009

Άλλο ένα slogan: “Σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα”

Στις 20.101994 εγκαινίαζα τη συμμετοχή μου στις “Ενστάσεις” σημειώνοντας “… H "τελειοποίηση" των δημοσκοπικών μεθόδων της Madison Avenue σε μέσο δημαγωγίας έχει, στις μέρες μας, απαλείψει το όριο μεταξύ διαφήμισης καταναλωτικού αγαθού και εκφοράς πολιτικού λόγου, προσδίδοντας σε αισθητικές αξίες της καθημερινότητας τη χροιά του πολιτικού κριτηρίου…”
Scripta manent…Δεκαπέντε χρόνια έχουν από τότε περάσει και η ιδεατή πραγματικότητα, ο χώρος δηλαδή όπου εκφέρεται ο δημόσιος λόγος σήμερα, στις προεκλογικές ημέρες που διανύουμε, εξακολουθεί να παραμένει απόμακρος από την καθημερινότητα του μέσου πολίτη και αυριανού ψηφοφόρου. Απόμακρη από τις σημειωτικές κατηγορίες, από τη συλλογική νοοτροπία του αφανούς, του “καθημερινού “ υπηκόου παραμένει η εικόνα που πασχίζει να προβάλει με το (ψευδο) δίλημμα “Σοσιαλισμός ή Βαρβαρότητα” ο αρχηγός του ενος από τα δυο αντίπαλα κόμματα κατά την τρέχουσα προεκλογική διαμάχη.
΄Ενα (ψευδο)δίλημμα, το οποίο, όπως όλα δειχνουν, σκοπεύουν οι επιτελείς του αρχηγού της Αξιωματικής αντιπολίτευσης να προβάλουν κατά τις προεκλογικές αυτές ημέρες, αγνοώντας ένα απτό δεδομένο, ότι δηλαδή η εναλλακτικη λύση, ο δικός τους “σοσιαλισμός” έχει (για να δανειστούμε εδώ την προσφυή παρομοίωση της κ. Α. Παπαρήγα) τόση σχέση με τον αυθεντικό σοσιαλισμό, όση “ο φάντης με το ρετσινόλαδο”.
Το επιπρόσθετο δεδομένο που καθιστά ακόμα πιο ξένο και δυσνόητο για τον “καθημερινό” συνέλληνα είναι ότι το σλόγκαν , όπως έχει ήδη τονισθεί, ανήκει σε ιστορικές συγκυρίες του παρελθόντος. Συνθήκες που χαρακτηρίζουν την κατάταση των πραγμάτων στη Γερμανία, μετά την κατάρευση , το 1919, τη δράση της Ρόζας Λούξεμπουργκ που θα προβλαι το σύνθημα “Sozialismus oder Barbarei” που καη ίδια θα δανειστεί από τον Εγκελς.
Με την προσπάθεια του να μεταφέρει, ο ίδιος ή οι σύμβουλοί του, το σύνθημα που ιστορικά ανήκει σε μιαν άλλη εποχή, δεν ξέφυγε ο αρχηγός της Αξιωμ. Αντιπολίτευσης από τον σκόπελο μιας ανακόλουθης συλλογιστικςή. ¨Ενα φαινόμενο, το οποίο σημαδεύει ανέκαθεν την ανθρώπινη ιστορία και που το χαρακτηρίζει μια ιδιότυπη, στατική θεώρηση του παρελθόντος: μια αναχρονιστική εμμονή στην Iστορία, η οποία συντηρεί, πέρα και πάνω από κάθε ιστορική αλληλουχία, ως ύψιστο ιδεολό¬γημα τη διαχρονικότητα ενός μύθου.
O αναχρονισμός χαρακτηρίζει κυρίως τον ποιμαντικό, άρα προτρεπτικό, λόγο, που αγνοεί την προοπτική του χρόνου, την ιδιαιτερότητα κάθε εποχής και την ιστορική αλληλουχία. Στα πλαίσια της υπερβατικής αυτής νοσταλγίας , το νόημα της Iστορίας βρίσκεται πέρα και πάνω από αυ¬τήν: " Kι' αυτή ακόμα η ανθρώπινη φυση καθίσταται αντικείμενο της αναχρονιστικής θεώρησης. Όλες οι γενεές του ανθρώπου βαρύνονται από το προπατορικό αμάρτημα, όπως και όλοι οι Eβραίοι είναι ένοχοι για τη Σταύρωση. Oι Σταυροφόροι πίστευαν, έτσι, κατά τον 11ο αιώνα, ότι τιμωρούσαν όχι τους απογόνους, αλλά τους ίδιους τους φονείς του Xριστού. Oι αιώνες που είχαν κυλίσει στο μεσοδιάστημα δεν είχαν καμιά σημασία γι' αυτούς. [ A. Gurevich, Categories of Medieval Culture, Λονδίνο 1985, σ. 130]
Τα πράγματα στο αντίπαλο στρατόπεδο θυμίζουν την τόσο οικεία μετά την κάθε εκλογική ήττα ατμόσφαιρα. Μια κατάσταση προβλέψιμη που δεν είναι πια δυνατόν να την αποτρέψουν οι κάθε λογής σοφιστείες και συνθήματα που διοχετεύονται από την κυβερνώσα παράταξη στο δημόσιο λόγο.
Κάτω από το φάσμα της επερχόμενης ήττας , φαντάζει ακόμα πιο αλαζονική η σημερινή σταση της κυβερνώσας παράταξης να υποτιμά την ευφυία του κοινού πολίτη, λανσάροντας τα γνωστά προπαγανδιστικά συνθήματα.

Wednesday, May 13, 2009

Δυοίν θάτερον

Μια από τις κύριες ιδιότητες που χαρακτηρίζουν τον θεσμό της κεντρικής εξουσίας, από την απώτατη Αρχαιότητα μέχρι τις μέρες μας, είναι το αδιάλειπτο ενδιαφέρον που επιδεικνύι ο εκάστοτε κάτοχός της για μακροημέρευση στον υψηλό του θώκο. ΄Ενα τυπολογικό χαρακτηριστικό διαχρονικό, που ενοπίζεται κυρίως στις μεθόδους που μετέρχεται ο άρχοντας για να ανιχνεύσει τις προθέσεις των υπηκόων του αλλά και να προβλέψει κάθε μελλοντική τους, ενδεχομένως εχθρική προς αυτόν, ενέργεια. ΄Ετσι, σημαντική θέση στο άμεσο περιβάλλον του ανώτατου άρχοντα (στις αυλές του σατράπη της Ανατολής αλλά και του Μακεδόνα βασιλέα κατά την Αρχαιότητα ή του βυζαντινού αυτοκράτοτρα και του ηγεμόνα στη Δύση κατά το Μεσαίωνα ) κατείχαν οι κάθε λογής μάντεις και προφήτες, οι οποίοι, εκτός από τις προβλέψεις για τα μελλούμενα, κατείχαν και το υψηλό προνόμιο να συμβουλεύουν τον αυθέντη τους πώς να προφυλαχθεί από τους μελλοντικούς εχθρούς του.
Τη θέση των οιωνοσκόπων στο περιβάλλον του άρχοντα κατέχουν σήμερα, στο λαμπρό νέο κόσμο μας, οι δημοσκόποι που, σε αγαστή συνεργασία με τους “εικονοποιούς” (image makers), προβάλλουν το είδωλο του υψηλού εργοδότη τους, προσαρμοσμένο στις εκάστοτε βαρομετρικές συνθήκες που επικρατούν στο συλλογικό φρόνημα των υπηκόων. Τα γκάλοπ λοιπόν αποτελούν κι’ αυτά ένα μέσο , με το οποίο η Εξουσία χειραγωγεί το φρόνημα του υπηκόου σήμερα. ΄Ενα δεδομένο που εξακολουθεί να ισχύει παρόλο που βέβαια οι σημερινές δημοσκοπικές μέθοδοι δεν συγκρίνονται, ως προς την αντικειμενικότητά τους με τις προφητείες των αστρολόγων και των μάντεων.
Τα αποτελέσματα των σφυγμομετρήσεων , ωστόσο, επειδή ακριβώς αντικατοπτρίζουν μιαν αντικειμενιή εικόνα της Κοινής γνώμης σε μια δεδομένη στιγμή προσφέονται και για μια διαφορετική ανάγνωση. Το πλέον πρόσφατο παράδειγμα είναι χαρακτηριστικό: το γεγονός της παραίτησης του κ. Βερελή από τη βουλευτική ιδιότητα αξιολογήθηκε θετικά από το 63% των “κοινών” πολιτών και αυριανών ψηφοφόρων.Μιας παραίτησης που συνοδεύτηκε από το μανιφέστο του πολιτικού αυτού κατά της σήψης και διαφθοράς που χαρακτηρίζουν τα δημόσια ήθη στη χώρα μας σήμερα. Γεγονός όμως, το οποίο αξιολογήθηκε διαφορετικά από το σύνολο σχεδόν των κομματικών σναδέλφων του κ. Βερελή από τους οποίυς μόνον δύο επαίνεσαν δημόσια τη στάση του.
Η προφανής αυτή δυσαρμονία στην εκφραση των “κοινών” πολιτών από τη μια πλευρά καιτων ανθρώπων της Εξουσίας από την άλλη δεν είναι, κατά τη γνέωμη μου τυχαία, αλλά ατανακλά μια βαθειά αντικειμενική αντίθεση που χωρίζει τους δυο κόσμους: τον κόσμο της Εξουσίας (του “παλατιού”) από τον κόσμο των αρχοομένων (της “καλύβας”).
Δυοίν θάτερον λοιπόν, μιας και για το γεγονός της πρόσφατης παραίτησης προσφέρονται δυο εκδοχές, ανάλογα σε ποια όχθη βρίσκεται κανείς. Αν παραμείνουμε στην όχθη του 63% των ανεπιτήδευτων υπηκόων που αυθόρμητα επαίνεσαν την πράξη αυτή γεναιότητας του πολιτικού, τότε ασφαλώς θα ατενίσουμε με περισσότερη αισιοδοξία τα μελλούμενα, μιας και “δεν είναι όλοι τους ίδιοι”.
Υπάρχει όμως και η όχθη κάποιων insider της πολιτικής μας σκηνής, οι εμπειρίες των οποίων τους οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η παραίτηση του βουλευτή αποτελεί μια ευφυή κίνηση στη σκακιέρα, με την οποία πρόλαβε κάποιες ενέργειες του αρχηγού του, ο οποίος, για να παρουσιάσει την εικόνα του αποφασιστικού ηγέτη, δεν θα δίσταζε να στείλει στην πολιτική έρημο και εξορία τον κ. Βερελή.
Δυοίν θατερον… με την προσωπική μου έκφραση υων συγχαρητηρίων του απλού πολίτη για τη γενναία πράξη του πολιτικού..