Saturday, January 19, 2008

Τι γίνεται με τη Συλλογή Κωστάκη

Με αφορμή άρθρο του Φαίδωνα Μαλιγκούδη στην «Ε» (27/12) με τίτλο «Ενα αναπάντητο ερώτημα» που αναφέρεται στη Συλλογή Κωστάκη και το Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης η διευθύντρια του Μουσείου κ. Τσαντσάνογλου σε επιστολή της υποστηρίζει τα εξής:


«Αγαπητέ κύριε Μαλιγκούδη,

Διάβασα το άρθρο σας και θα ήθελα να σας διαβεβαιώσω ότι η συντήρηση, αξιοποίηση και προβολή της συλλογής αυτής ήταν και παραμένει βασική προτεραιότητα και στόχος του Μουσείου μας. Για την ενημέρωσή σας, στις 7 Αυγούστου 2007 διοργανώσαμε συνέντευξη Τύπου στην οποία παρουσιάσαμε το πλούσιο πρόγραμμα εκθέσεων και άλλων δραστηριοτήτων αναφορικά με τη συλλογή Κωστάκη. Για το πρόγραμμα αυτό ήδη εργαζόμαστε εντατικά, τόσο εγώ προσωπικά όσο και οι συνεργάτες του Μουσείου.

Ηδη παρουσιάστηκαν τα αποτελέσματα των εργασιών μελέτης της κατάστασης των έργων της συλλογής (πρόγραμμα χρηματοδοτημένο από το Ιδρυμα Getty) που έγιναν αποδεκτά με θερμά δημοσιεύματα από το διεθνή Τύπο και γνωστοποιήθηκαν σε διεθνή συνέδρια. Επίσης, ολοκληρώθηκε και παρουσιάστηκε η καταγραφή, τεκμηρίωση και ψηφιοποίηση όλης της συλλογής που σύντομα θα αναρτηθεί στην ανανεωμένη ιστοσελίδα του Μουσείου και στην οποία θα έχει πρόσβαση ο κάθε ενδιαφερόμενος, καθώς και το νέο εκπαιδευτικό CD που διανέμεται δωρεάν στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση.

Επιγραμματικά αναφέρω ότι τον Μάιο 2008 θα πραγματοποιηθεί έκθεση με θέμα τον κονστρουκτιβισμό σε συνεργασία με το Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης και το Κρατικό Μουσείο Αρχιτεκτονικής της Μόσχας και θα παρουσιαστεί πρωτότυπο υλικό από τη συλλογή. Το 2008 θα πραγματοποιηθεί μεγάλη έκθεση της συλλογής στο Παρίσι (Μουσείο Maillol) με κατάλογο από τις εκδόσεις Gallimard. Το Μουσείο μας θα έχει μια ισχυρή εκπροσώπηση στο πρόγραμμα του ιταλικού υπουργείου Πολιτισμού το 2009 για τα 100 χρόνια του φουτουρισμού. Τον Φεβρουάριο του 2009 θα πραγματοποιηθεί έκθεση για την Ποπόβα και τον Ρότσενκο στην ΤΑΤΕ Modern του Λονδίνου, η οποία στη συνέχεια θα μεταφερθεί στη Θεσσαλονίκη. Το 2010 θα πραγματοποιηθεί έκθεση της συλλογής Κωστάκη στο Μουσείο Καλών Τεχνών Santander της Ισπανίας, ενώ στα τέλη 2010 συνδιοργανώνουμε με το Μουσείο Stedelijk του Αμστερνταμ μεγάλη έκθεση για τις συλλογές Κωστάκη και Khardzhiev.

Επιπλέον, σχεδιάζουμε με τις εκδόσεις "Futura" τρίγλωσση έκδοση "Τετραδίων της Ρωσικής Πρωτοπορίας", στα οποία θα ήταν τιμή μας να συμβάλλετε κάποτε με άρθρο σας.

Ηδη με παραγωγό τον Φώτο Λαμπρινό βρίσκεται σε εξέλιξη η κινηματογραφική παραγωγή για τον συλλέκτη με συνεντεύξεις ανθρώπων που τον γνώριζαν και πρωτότυπο κινηματογραφικό αρχειακό υλικό.

Τμήματα της συλλογής περιοδεύουν στην περιφέρεια (αυτή τη στιγμή πραγματοποιείται έκθεση στο Ιδρυμα Θρακικής Τέχνης και Παράδοσης στην Ξάνθη και προηγήθηκε στην Καβάλα) ενώ εκδώσαμε ειδικό βιβλίο για την ενίσχυση των εκπαιδευτικών μας προγραμμάτων.

Από τα παραπάνω συνάγεται ότι ποτέ δεν υπήρχε στο Μουσείο τόσο μεγάλη κινητικότητα και πολυδιάστατος προγραμματισμός σε σχέση με τη συλλογή Κωστάκη.

Πέρα από τη συλλογή Κωστάκη, το Μουσείο υπήρξε εξαιρετικά δραστήριο και εξωστρεφές κατά το 2007. Υπενθυμίζω ότι διοργάνωσε την Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης της Θεσσαλονίκης (www.thessalonikibiennale.gr) με 27 εκθέσεις και δράσεις, με τη συμμετοχή 160 καλλιτεχνών από 37 χώρες, με τη συνεργασία 25 φορέων της πόλης και με πάνω από 40.000 επισκέπτες, ενώ εργαζόμαστε ήδη για τον σχεδιασμό της 2ης Μπιενάλε του 2009. Επίσης θεσμοθετήσαμε το "Εικαστικό Πανόραμα στην Ελλάδα" που διοργανώθηκε φέτος για δεύτερη χρονιά και στόχος του οποίου είναι η καταγραφή όλων των εκθέσεων σύγχρονης τέχνης που πραγματοποιήθηκαν στην Ελλάδα, επιλογή έργων από ανεξάρτητους επιμελητές, φιλική πρόσβαση της εκθεσιακής αυτής δραστηριότητας στο διαδίκτυο (www.visualarts.gr) με αναλυτικό πρόγραμμα αναζήτησης και πολλές παράλληλες δράσεις. Το πρόγραμμα αυτό, εκτός από τη μακροπρόθεσμη αρχειακή του αξία, λειτουργεί και σαν πύλη της σύγχρονης εικαστικής παραγωγής της χώρας μας προς το εξωτερικό, κάτι που έλειπε και που επανειλημμένως μας είχε διατυπωθεί ως αίτημα από τους καλλιτέχνες.

Το Μουσείο διοργανώνει επίσης συνέδρια, κινηματογραφικές προβολές και άλλες παράλληλες δραστηριότητες.

Τέλος, θα ήθελα να αναφερθώ και στην εξαιρετικά δραστήρια παρουσία του Κέντρου Σύγχρονης Τέχνης με τη διοργάνωση θεματικών εκθέσεων, ημερίδων, μουσικών εκδηλώσεων, βιβλιοπαρουσιάσεων, με blog στο διαδίκτυο κ.ά.

Οπως καταλαβαίνετε, για την υλοποίηση των παραπάνω, που μόνον "αφάνεια" δεν τεκμηριώνουν, όλοι οι συνεργάτες του Μουσείου εργάζονται σκληρά έχοντας συνείδηση του λειτουργήματος που ασκούν και σε καμιά περίπτωση δεν είναι θεμιτό να συνδέεται το Μουσείο με οποιαδήποτε κομματικά ή και μικροκομματικά συμφέροντα. Η οποιαδήποτε προσπάθεια συκοφαντικής εμπλοκής του σε τέτοια συμφέροντα, μόνο σε παραπληροφόρηση μπορεί να οδηγήσει, κάτι που τελικά βλάπτει τον σύγχρονο πολιτισμό».

Με τιμή,

Μαρία Τσαντσάνογλου

διευθύντρια του Κ.Μ.Σ.Τ.


Απάντηση Φ. Μαλιγκούδη

Το τελευταίο που θα επιχειρούσα, θα ήταν να αντιπαρατεθώ με τα όσα περί «επιτευγμάτων» ισχυρίζεται στην επιστολή της η κ. Μαρία Τσαντσάνογλου και τούτο διότι ήδη ο Σάκης Αποστολάκης έχει δώσει (στην προχθεσινή «Ε») μια πλήρη εικόνα από τα έργα και τις ημέρες τής, ελέω Ζαχόπουλου, νέας διοίκησης στο Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (ΚΜΣΤ).

Για μένα, ως δάσκαλο, προέχει όμως να επισημάνω εδώ μια από τις πτυχές του συστήματος της διαφθοράς που εξύφανε με περισσή μαεστρία ο τέως απόλυτος αυθέντης στο υπουργείο Πολιτισμού (και το οποίο τώρα εξορκίζει λεκτικά με ένα ιδιότυπο Newspeak στο πρωτοχρονιάτικο διάγγελμά του ο μέχρι εχθές υψηλός πάτρωνάς του). Πρόκειται για τον εκμαυλισμό και την παραπλάνηση που υφίστανται από μια κάστα διεφθαρμένων μανδαρίνων οι νέοι άνθρωποι που πασχίζουν κι εκείνοι, μετά τη λήψη του πτυχίου τους, για μια θέση ανάλογη με τις προσδοκίες τους.

Το σύστημα αυτό της διαφθοράς είναι εκείνο που οδήγησε την κοπέλα που είχε περάσει πρώτη στις εισαγωγικές της Φιλοσοφικής του ΑΠΘ να βρίσκεται σήμερα προφυλακισμένη με το στίγμα της πρωταγωνίστριας σε μια «ροζ» ιστορία, ενώ το ίδιο σύστημα είναι εκείνο που αναθέτει στον σκηνοθέτη ταινιών, όπως ο «Παρθενοκυνηγός», τον θεσμικό ρόλο του διαμεσολαβητή για την επαγγελματική αποκατάσταση νέων πτυχιούχων.

Ως υπέρμαχος του διεφθαρμένου αυτού συστήματος θέλει να εμφανίζεται σήμερα η διευθύντρια του ΚΜΣΤ (οι λαμπρές σπουδές της οποίας αλλά και το διδακτορικό της θα της εξασφάλιζαν επάξια μια θέση ΔΕΠ στον τομέα της ρωσικής λογοτεχνίας) και να ισχυρίζεται ψευδώς ότι «ποτέ δεν υπήρχε στο Μουσείο τόσο μεγάλη κινητικότητα και πολυδιάστατος προγραμματισμός», αποσιωπώντας το δεδομένο ότι τόσο η χρηματοδότηση από το ίδρυμα Getty όσο και συνδιοργάνωση με το Μουσείο Stedelijk αποτελούν έργο του προηγούμενου διευθυντή, του Μιλτ. Παπανικολάου, τον οποίο το «σύστημα Ζαχόπουλου» οδήγησε σε παραίτηση. Το ίδιο «σύστημα Ζαχόπουλου» είναι εκείνο που έχει θέσεις υπό τη σημερινή διεύθυνση του ΚΜΣΤ 15-20 υπαλλήλους: νέους πτυχιούχους που «τακτοποιήθηκαν», χωρίς τη διαδικασία του ΑΣΕΠ, σε θέσεις προσωρινές -θύματα υποψήφια και αυτά της όποιας αλλαγής θα επέλθει.

Φ. Μαλιγκούδης


ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 03/01/2008


Copyright © 2007 Χ. Κ. Τεγόπουλος Εκδόσεις Α.Ε.

1 comment:

Unknown said...

To Μπιλμπάο δεν ήταν τίποτα άλλο παρά μία βαρετή γκρίζα βιομηχανική άχρωμη, άσχημη και άγευστη πόλη. Μετά την κατασκευή του Μουσείου Γκουγκενχάϊμ έγινε ένας δημοφιλής προορισμός για όσους επισκέπτονται την Ισπανία.Η Θεσσαλονίκη από την πλευρά της είναι μία όμορφη πόλη γεμάτη μνημεία και με θαυμάσια Μουσεία. Ανατολικά της έχει την μαγευτική Χαλκιδική, πιο δίπλα το Αγιο Όρος. Δυτικά της έχει την Βεργίνα, το Δίον. Παρ΄ όλα αυτά, και παρ΄ ότι έχει διατελέσει πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης, η τουριστική της κίνηση είναι κάτω του μετρίου. Το μεγαλύτερο μέρος των επισκεπτών της, είτε είναι από τις διπλανές χώρες για να ψωνίσουν στην Τσιμισκή, είτε από τους γύρω νομούς για να παίξουν στο καζίνο, είτε μαμάδες για να δούνε τα παιδάκια τους που σπουδάζουνε, είτε επισκέπτες της έκθεσης, η οποία δυστυχώς κατά κοινή ομολογία έχει μεταβληθεί σε απερίγραπτο τσαντίρι και φθίνει συνεχώς.

Θα αναρωτηθείτε γιατί η παράλληλη αυτή αναφορά; Προσδεθείτε.

Πριν από λίγο καιρό, σε διεθνές συνέδριο, κάποιος συνδαιτημών πολύ χαμηλών τόνων, ο οποίος αποδείχτηκε εκ των κορυφαίων Σκανδιναυών δημοσιογράφων επί θεμάτων πολιτισμού και τέχνης, είπε σε έλληνα σύνεδρο. Είστε εντελώς περίεργοι εσείς οι Έλληνες. Έχετε την Ολυμπία, τους Δελφούς, την Ακρόπολη, τη Βεργίνα, την Κνωσσό και τόσα άλλα, αλλά έχετε και κάτι που επίσης είναι μοναδικό στον κόσμο, περιζήτητο και ανυπολόγιστης πολιτιστικής αξίας το οποίο αγνοείτε. Όταν ο έλληνας έκπληκτος, ερώτησε τι είναι αυτό, η απάντηση ήταν « Τη Συλλογή Κωστάκη» και συνέχισε. Το Μπιλμπάο από τη μία μέρα στην άλλη, μεταμορφώθηκε σε πολιτιστικό κέντρο, με το μουσείο Γκουγκενχάϊμ. Εσείς την απαξιώνετε θάβοντας την»

Για όσους δεν το γνωρίζουν, η συλλογή Κωστάκη αποτελείται από 1275 έργα και αντικείμενα αριστουργηματικής ρωσικής πρωτοπορίας, κονστρουκτιβισμού και σουπρεματισμού. Να μην μπούμε σε αισθητικές λεπτομέρειες, αλλά να σταθούμε στην ουσία. Η συλλογή αυτή αφού βολόδερνε επί σειρά ετών, κατέληξε στη Μονή Λαζαριστών, η οποία υποτίθεται πως είναι ένα ακόμη μουσείο μοντέρνας τέχνης της Θεσσαλονίκης,.

Βρίσκεται στη Σταυρούπολη, όπου η Μονή μετατράπηκε σε ένα γουστόζικο μεν, μικρό δε Μουσείο, δύο ορόφων, στη μέση του πουθενά, φτιαγμένο με βάση τη μικρόνοη λογική του κάθε χωριό και στάδιο. Δεν έχουμε τίποτα με τη Σταυρούπολη, ούτε με το Μουσείο, αλλά οφθαλμοφανώς δεν κάνει, και κυρίως η συλλογή θάφτηκε κυριολεκτικά, αφού δεν έχει χώρο να εκτεθεί και όταν ελάχιστο μέρος της εκτίθεται, αυτό γίνεται για λίγες βδομάδες. Κοινώς Αίσχος.

Ο υπογράφων, τέσσερις φορές προσπάθησε να δει τη συλλογή αλλά ήταν αδύνατον διότι δεν εκτίθετο, ούτε καν ένα μικρό μέρος της. Ρώτησα την υπάλληλο, αν έχει επισκέπτες το Μουσείο και μου απάντησε πολλούς. Μου είπε δε να δώσω το e mail μου για να με κρατούν ενήμερο. Την ρώτησα αν ξένοι έρχονται να δουν την Συλλογή Κωστάκη, και εάν και εκείνοι διαπιστώνουν ότι η συλλογή είναι άφαντη και η σιωπή της προς απάντηση μου. Είμαι βέβαιος πως δεν έρχονται από την άκρη της γής να δουν ελληνική Αβάντ Γκάρντ, αλλά προαφνώς γιατί διάβασαν στους οδηγούς πώς εκεί, στην Θεσσαλονίκη σε κάποιο Μουσείο φιλογενούνται μοναδικά αριστουργήματα της σύγχρονης τέχνης. Λες κι αν οι ξένοι δώσουν το e mail τους θα μπορέσουν να δουν τη συλλογή, αν και πότε αποφασίσει η Μονή Λαζαριστών να την εκθέσει.

Αναρωτήθηκε λοιπόν ο αφελής Σκανδιναυός γιατί δεν την προβάλουμε, ούτως ώστε και η Θεσσαλονίκη να μεταβληθεί εν μια νυκτί σε πολιτιστικό κέντρο παγκοσμίου βεληνεκούς.

Αλήθεια τόσο δύσκολο είναι; Ασφαλώς και όχι. Αλλά βλέπετε η τέχνη δεν φέρνει ψήφους. Αντίθετα μεγαλόπνοες ιδέες όπως η Υποθαλάσσια (που ευτυχώς δεν έγινε) και το τερατώδες εξαμβλωματικό δημαρχείο, κατέλαβαν δικαιωματικά θέση στο πάνθεον μιας ανόητης μεγαλομανίας.

Και τώρα τι γίνεται, που δεν υπάρχει φράγκο στα δημόσια ταμεία; Για όσους πραγματικά αγαπούν την Θεσσαλονίκη, έχουμε να προτείνουμε τα κάτωθι.

Συστήστε αμέσως ένα μη κερδοσκοπικό κοινωφελές σωματείο, με την συμβολική επωνυμία «Ανάδειξη». Στόχος η ανάδειξη της 'Συλλογής Κωστάκη'.

Μαζέψτε υπογραφές νυχθημερόν, απ' όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό. Στήστε τραπεζάκια έξω από τα Μουσεία, να υπογράφουν και οι ξένοι. Από βιβλιοπωλεία για να ξεκουνήσει λίγο και ο πνευματικός κόσμος Κάπως έτσι σώθηκαν οι πολυκατοικίες αρχιτεκτονικά διαμάντια, κάτω από την Ακρόπολη. με τις υπογραφές των επισκεπτών της Ακρόπολης και του Ηρωδείου.

Βάλτε λίγο νερό στο κρασί σας, όσον αφορά τον τρόπο ανάδειξης της συλλογής και της πόλης. Τι εννοούμε..

Προτείνετε το έργο να ανατεθεί απ ευθείας σε έναν κορυφαίο διεθνούς βεληνεκούς αρχιτέκτονα. Ας βάλει το ΤΕ Θεσσαλονίκης εκατό, διακόσια ονόματα σε μια γυάλα και ας τραβήξει κλήρο. Ασχημα θα μας έπεφτε να το φτιάξει ο Frank Gehry, η ο Sir Rogers, ή η Zaha Hadid ;

Την αμοιβή τους ας την πληρώσει ο ΟΠΑΠ, τα ΕΛΠΕ, ο Τιτάν ας βάλει τα τσιμέντα, η ΕΤΕΜ τα κουφώματα, η Χαλυβουργική ας δωρήσει τα σίδερα και όποιος άλλος, μεγαλοβιομήχανος, μεγαλοεπιχειρηματίας, μεγαλοεφοπλιστής, θέλει να συμμετάσχει.

Για την κατασκευή του κτηρίου, δεν είναι κακή ιδέα να είναι συγχρηματοδοτούμενο. Όποια εταιρεία κατασκευάσει το Μουσείο, ας το εκμεταλλευτεί για πενήντα χρόνια. Δεν είναι και το τέλος του κόσμου. Εκτός κι αν προτιμάμε η συλλογή να μένει θαμμένη, οπότε είμαστε άξιοι της μοίρας μας.

Αν τέλος πάντων επικρατήσει ότι ένα συγχρηματοδοτούμενο μουσείο δεν είναι ιδεολογικά ορθόν, υπάρχει και άλλη λύση.

Ως κράτος για την ενέργεια μας στηρίξαμε την Ρωσία. Όχι μόνο παίρνουμε αέριο, αλλά πήραμε και κάπου τετρακόσια στρατιωτικά οχήματα. Ένα από τα αντισταθμιστικά ωφελήματα ας είναι να χορηγήσει η Gazprom, η Lukoil, η Rosneft, και άλλοι ρώσοι μεγιστάνες. Στο κάτω κάτω μιλάμε για αγνή ρωσική τέχνη. Αν με εντολή Πούτιν βάλει ο καθένας τους από 10-20 εκ. ευρώ μαζί με τους δικούς μας, τα βρήκαμε τα λεφτά σιγά σιγά. Θα είναι η καλύτερη διαφήμιση και για τη Ρωσία

Όσο για το που θα ανεγερθεί το Μουσείο, δόξα τω Θεώ, υπάρχει χώρος άπλετος. Ασ' γκρεμιστούν κάποια τσαντίρια της έκθεσης και να ενοποιηθεί ο χώρος με τα παραπήγματα της ΕΡΤ επί της Αγγελάκη. Έτσι κι αλλιώς απ΄ ότι μαθαίνουμε η ΕΡΤ θα μετακομίσει. Προσωπικά προτιμάμε το κέντρο της Πόλης. Αλλά υπάρχουν και τα στρατόπεδα που θα αξιοποιηθούν.

Για να μη μακρυγορούμε, αν θέλουμε να στηρίξουμε τον τουρισμό της χώρας από τη μία και την Θεσσαλονίκη κάνοντας την πραγματικό πόλο έλξης, κάτι πρέπει να γίνει επειγόντως. Ας μην χαθεί στιγμή. Ανακαλύψαμε το οικονομικό έγκλημα της Μονής Βατοπεδίου, ας μην συνεχιστεί άλλο και το πολιτιστικό έγκλημα που διαπράτεται με όχημα τη Μονή Λαζαριστών

Τάκης Λαϊνάς