Σημεία των καιρών

Αφήνοντας κατά μέρος το πιο επίκαιρο γεγονός της σημερινής ημέρας, τη σύναξη, δηλαδή, των επισκόπων στο μητροπολιτικό ναό της Αθήνας και την επικοινωνία τους με το ΄Αγιον Πνεύμα, προκειμένου να επιλέξουν το νέο Αρχιεπίσκοπο,θα παραμείνω και σήμερα στο θέμα από το προηγούμενο σημείωμα. Ο λόγος ήταν εκεί για τη δυσθυμία που αισθάνονται οι πολίτες απέναντι στο κράτος και, κυρίως, απέναντι στα δυο κόμματα εξουσίας .΄Ενα φαινόμενο που αντικατοπτρίζεται στις πρόσφατες δημοσκοπήσεις ( με τη τροχιά των δυο κομμάτων εξουσίας να βρίσκεται στο Ναδίρ της) και το οποίο, όπως έγραφα, αποδίδεται στα γερμανικά με τη σύνθετη λέξη Staatsverdrossenheit. Μια λέξη που αντικατοπτρίζει με απόλυτη ενάργεια την πολιτική ατμόσφαιρα της δημοκρατίας της Βαϊμάρης και την άνοδο του δεξιού λαϊκισμού.
Ένας βρυκόλακας έχει κάνει την εμφάνιση του κατά τις τελευταίες δυο δεκαετίες στις κοινωνίες με κοινοβουλευτικό πολίτευμα της Δύσης : είναι ο μεταλλαγμένος φασισμός που, όπως αποκαλείται από τους ειδικούς πολιτικούς αναλυτές, ως «αντιδραστικός λαϊκισμός που αντιστρατεύεται την Παγκοσμιοποίηση» έχει βρεί ήδη τους διαπρύσιους κήρυκές του στην Eσπερία. Όπως επισημαίνεται σε ειδικές μελέτες [πβ.Hans-Georg Betz, Radical Right-wing Populism in Western Europe, New York: St. Martins Press, 1994, σ.106-108, 174·Umberto Eco, "Ur-Fascism" (Eternal Fascism), New York Review of Books, 22 Iουνίου 1995], το νέο αυτό πολιτικό κίνημα έχει τα ακόλουθα τυπολογικά χαρακτηριστικά:
1. Tον αντι-ελιτισμό ( anti-elitism) : την καχυποψια δηλαδή εναντίον προβεβλημένων μελών της ντόπιας κοινωνίας (πολιτικοί, πλούσιοι και επώνυμοι) αλλά και μιας παγκόσμιας ελίτ που δεν είναι άλλοι από τους Σιωνιστές .2. Tην απόρριψη των διανοουμένων (anti -itellectualism). Tην «ολιγαρχία» δηλαδή των «καθηγητάδων» που είναι αλλοτριωμένοι από τις «λαϊκές» τους ρίζες. 3. Tον «πλειοψηφισμό» (majoritarianism). Tην ψευδο-δημοκρατική δηλαδή αντίληψη ότι η θέληση της πλειοψηφίας του «λαού» είναι υπέρτερη από τα ατομικά δικαιώματα της κάθε λογής «μειοψηφίας». 4. Mια επιστροφή στις ρίζες του θρησκευτικού δόγματος, έναν νεο-ευσεβισμό που οδηγεί στην επιβολή θεοκρατικών αντιλήψεων για τη λειτουργία του κοινωνικου συνόλου. 5. Έναν ιδιότυπο πατριωτισμό που προβάλλει τον στείρο εθνοκεντρισμό και την ξενοφοβία εναντίον των λαθρομεταναστών.
Την σύγχρονή μας αυτή παραλλαγή του φασισμού έχει επικρατήσει να επιγράφουμε ως «λαϊκισμό», αποδίδοντας έτσι στην καθ’ημάς νεοελληνική το διεθνή τεχνικό όρο populism. Λέξη που, στον καθημερινό μας λόγο, χρησιμοποιούμε καταχρηστικά ως συνώνυμο με τη "δημαγωγία". Ως τεχνικός όρος όμως ο "λαϊκισμός" σημαίνει την στρατηγική που εφαρμόζουν τα λεγόμενα "κόμματα διαμαρτυρίας" με δεξιό κυρίως προσανατολισμό. Mια πρακτική που αποδεικνύεται ιδιαίτερα αποτελεσματική και προσελκύει την ψήφο του πολίτη, όταν μια συγκεκριμένη κοινωνία (καλή ώρα!) διέρχεται μια περίοδο κρίσεως. Tο υψηλό ποσοστό ανεργίας, η παρουσία "ξένων", η, υποτιθέμενη, απόκλιση της πολιτικής και πνευματικής ελίτ από κάποιες καθαγιασμένες και πατροπαράδοτες ηθικές "αξίες" είναι τα φαινόμενα, που συνθέτουν ένα πρόσφορο έδαφος για την ανάπτυξη του λαϊκισμού, αλλά και για την, πρόσκαιρη, μεσουράνηση των δεξιών κομμάτων διαμαρτυρίας στο πολιτικό στερέωμα.
Δεν χρειάζεται κάποια μακροσκελής ανάλυση για να τεκμηριώσει κανείς το δεδομένο των ημερών μας, ότι δηλαδή η δυσθυμία του εκλογικού σώματος απέναντι στα δυο κόμματα εξουσίας οδήγησε στα κοινοβουλευτικά έδρανα το κατ’εξοχήν κόμμα διαμαρτυρίας του δεξιόστροφου λαϊκισμού . Το χαρακτηριστικό όμως εκείνο, το οποίο ξεχωρίζει την τρέχουσα (μικρο)ελλαδική μας πραγματικότητα είναι ότι από τη δυσθυμία των αρχομένων δεν επωφελείται μόνον ένα συγκεκριμένο πολιτικό κόμμα, αλλά και παράγοντες της δημόσιας ζωής, οι οποίοι, κάτω από κανονικές συνθήκες, βρίσκονται έξω από το πολιτικό παχνίδι.
Εκτός από τους υψηλούς εκπροσώπους της εκκλησίας, οι οποίοι, κατά καιρούς απευθύνονται στο ποίμνιό τους με την πόζα και τη συμπεριφορά του εκλεγμένου λαϊκού ηγέτη υπάρχει και ένα επιπρόσθετο φαινόμενο των ημερών μας. Η, ολοένα και περισσότερο, αυξανόμενη τάση του κοινωνικού μας συνόλου να οπισθοδρομήσει στο πολιτιστικό επίπεδο της προφορικότητας και η επικράτηση της τηλοψίας ως παράγοντα του δημόσιου βίου έχουν αναδείξει τους νέους κήνσορες του ΄Εθνους. Δεξιοτέχνες της πιο κίτρινης δημοσιογραφίας, οι οποίοι, αντλώντας τη νομιμοποίησή τους από τις τηλεοπτικές μετρήσεις της AGB, έχουν αναλάβει στη συνείδηση των πολλών έναν οιονεί θεσμικό ρόλο στο δημόσιο βίο μας.
Η περίπτωση του εκλεγμένου εκπροσώπου του Κοινοβουλίου, ο οποίος θεώρησε πρέπον να λογοδοτήσει για τις πράξεις γραπτώς κατά προτεραιότητα στον κυρίαρχο της τηλεοπτικής ζούγκλας είναι ενδεικτική.
/