Ρεάλπολιτικ

Στις 23 Δεκεμβρίου και με αφορμή τα εννενηκοστά γενέθλιά του, έδωσε ο τ. καγκελάριος Χέλμουτ Σμιτ μια συνένευξη στη γερμανική τηλεόραση, στην οποία, μεταξύ των άλλων , προσδιόρισε τις δυο ανθρωπολογικές κατηγορίες των πολιτικών ανδρών .“Υπάρχουν”, ειπε “ οι ολίγοι εκείνοι, οι οποίοι διαθέτουν το χάρισμα του ηγέτη και υπάρχουν και οι άλλοι που, χωρίς απαραίτητα να προσελκύουν με τα φυσικά τους προσόντα τις μάζες, διαθέτουν ωστόσο την αίσθηση για την ρεάπολιτικ. Οι πρώτοι θα περάσουν στις σελίδες της Ιστορίας, χωρίς να έχουν απαραίτητα ευεργετήσει τους συνανθρώπους τους. Οι δεύτεροι ίσως παραμείνουν τελικά αφανείς αλλά οπωσδήποτε χρήσιμοι για το κοινωνικό σύνολο σε μια δεδομένη στιγμή” .
Σε τούτες τις μέρες μας που ένας στην κυριολεξια θεομπαίχτης ρασοφόρος αποδείχτηκε τελικά υπέρτερος σε ρεαλισμό από πολλούς πολιτικούς μας, είναι, νομίζω, χρήσιμο να ανακαλέσουμε στη μνήμη μας τη σημασία του τεχνικού αυτού όρου και να αναλογισθούμε αν οι σημερινοί μας πολιτικοί άρχοντες είναι ικανοί να τον εφαρμόσουν στην πράξη.
O όρος "ρεάλπολιτίκ" ( η πατρότητα του οποίου θα πρεπει να αποδοθεί, κατά πάσαν πιθανότητα, στον καγκελλάριο Bίσμαρκ) σημαίνει τον πολιτικό ρεαλισμό, τον προσανατολισμό, δηλαδή, της πολιτικής πράξης όχι σε κάποιες υπερβατικές κατηγορίες (όπως, για παράδειγμα,τη "Θεία Bούληση") ή ιδεολογικά αξιώματα (π.χ. : "το εθνικό συμφέρον" ως ύψιστη αρχή), αλλά στις αντικειμενικές συνθήκες τις τρέχουσας πραγματικότητας. Oι θεωρητικές καταβολές του πολιτικού ρεαλισμού, που έχει επικρατήσει ως σχολή σκέψης κατά τη νεότερη και πρόσφατη περίοδο, είναι τόσο παλαιές όσο και αυτός ο ίδιος ο γραπτός πολιτικός στοχασμός: από τη συγγραφή του "Πελοποννησιακού Πολέμου" από τον Θουκυδίδη (περ. 460-400 π.X.) μέχρι τα θεωρητικά συγγράμματα του Mακιαβέλι (1469-1527) και του Thomas Hobbes (1588-1679).
Δυο είναι οι παράγοντες, τους οποίους προϋποθέτει εξ υπαρχής ως δεδομένους ο πολιτικός ρεαλισμός: ότι, πρώτον, εκείνος ο οποίος χαράσσει την ρεάλπολιτίκ (στην εποχή μας είναι τα, πολυπρόσωπα επιτελεία πολιτικού σχεδιασμού" τα "think tanks") είναι σε θέση να συλλάβει και να κατανοήσει την τρέχουσα αντικειμενική πραγματικότητα και ότι, δεύτερον, οι ίδιοι είναι σε θέση, για να δανειστούμε εδώ το λόγο του Σέξπιρ, " να ξεκρίνουν τη σπορά του χρόνου και να πουν ποιοί κόκκοι θα φυτρώσουν και ποιοί όχι" ή, με άλλα λόγια, να προβλέψουν στούς πολιτικούς τους σχεδιασμούς την κάθε είδους εναλλακτική εξέλιξη των πραγμάτων στο μέλλον.
Στο "Hμερολόγιο ενός αφανούς" σημείωνε, το 1953, ο Zαν Kοκτώ ότι: " H Iστορία είναι ένας συνδυασμός του πραγματικού (réel) και του ψευδούς. Tο πραγματικό μεταβάλλεται, στο διάβα της Iστορίας, σε ψευδές, ενώ τη μη-πραγματικό (iréel) του μύθου αποδεικνύεται ως αληθές". Λίγο αργότερα, το 1978, όταν ρωτήθηκε ο Andrej Sacharov, αν βλέπει να έρχονται σύντομα καλύτερες ημέρες για την πατρίδα του, απάντησε: “ Όχι δεν υπάρχει ελπίδα" , προσθέτοντας, ωστόσο, μετά από λίγο: “ αλλά ο τυφλοπόντικας της Iστορίας ανοίγει τα λαγούμια του αθόρυβα “ [New York Times, 8 Mαρτίου 1980, συνέντευξη στον Sergei A. Kovalev ]. Ένδεκα χρόνια αργότερα, το μικρό τρωκτικό με το μαύρο βελούδινο τρίχωμα είχε συμπληρώσει το υπόγειο έργο του και το επιβλητικό οικοδόμημα της Σοβιετικής αυτοκρατορίας, που έμοιαζε τόσο συμπαγές και αιώνιο, σωριάστηκε σαν χάρτινος πύργος από τη μια μέρα στην άλλη.
Ποια μοίρα, άραγε, επιφυλάσσει ο τυφλοπόντικας της Ιστορίας στον Προϋπολογισμό που μόλις κατέθεσαν οι κυβερνώντες στη Βουλή ή στις “μεταρρυθμίσεις” που με τόσο στόμφο διαλαλεί ο κ. πρωθυπουργός;