Θερινό ιντερμετζο - 3

Προλογική παρατήρηση: Στα Γερμανικά (μια γλώσσα που προσεγγίζει τη μοναδικότητα της Αρχαίας Ελληνικής να εκφράζει μονολεκτικά σύνθετες σημασιολογικές κατηγορίες) υπάρχει το επίθετο kleinkariert που σημαίνει το άτομο που σκέφτετaι και λειτουργεί μέσα σε περιορισμένα πλαίσια, τον στενοκέφαλο, όπως θα αποδίδαμε το επίθετο αυτό στην καθ΄ημάς Νεοελληνική. Χαρακτηρισμός που, κατά τη γνώμη μου, δίνει το στίγμα της τρέχουσας πολιτικής επικαιρότητας, ιδιαίτερα βέβαια εκείνων από τους πολιτικούς μας ταγούς που τη διαμορφώνουν. Μίζερη και χωρίς προοπτικές είναι η προσπάθεια του ηγέτη της Αξιωματικής αντιπολίτευσης και του επιτελείου του να προβάλλουν ως κεντρικά αντιπολιτευτικά όπλα την επικείμενη(:) επιδημία της γρίπης αλλά και το ζήτημα της εκλογής προέδρου Δημοκρατίας εναντίον μιας κυβέρνησης που καταρρέει από τα δικά της αμαρτήματα. Παρακάμπτοντας λοιπόν την τύρβη του Παρόντος, θα προσφύγω και πάλι στο χώρο των θερινών intermezzi, μιας και «τον Αύγουστο δεν υπάρχουν ειδήσεις»...
Ο λόγος για το πρόσφατο επταήμερο θαλάσσιο ταξίδι μου (ένα βίωμα των πρώιμων νεανικών μου χρόνων) που ξεκίνησε από την Καβάλα και συνεχίστηκε στα λιμάνια της Βάρνας ( της αρχαίας Οδησσού), της Γιάλτας και από εκεί στην Σαμψούντα, την Τραπεζούντα, την Πόλη (το προγονικό μου λίκνο) για να καταλήξει στη γενέτειρα πόλη Θεσσαλονίκη. ΄Ενας περίπλους στη θάλασσα εκείνη που μοιάζει οι περισσότεροι συνέλληνες να έχουμε πια λησμονήσει την πατροπαράδοτη ονομασία αποκαλώντας την κι’εμείς «Μαύρη Θάλασσα», τον Εύξεινο Πόντο. Μια πρακτική που τεκμηριώνει τη βαθμιαία πολιτιστική μας αλλοτρίωση, την αποκοπή από τις πανάρχαιες ρίζες του γένους μας
Και όμως! H ελληνική ονομασία της θάλασσας εκείνης, την οποία όλοι οι λαοί- εκείνοι που κατοικούν στα παράλιά της αλλά και οι υπόλοιποι- αποκαλούν μαύρη (τουρκ. Kara Deniz, σλαβ. Cerno more, αγγλ. Black Sea κλπ.), αποτελεί ένα τεκμήριο για την πανάρχαια συνέχεια του Ελληνισμού. ΄Μια παράδοση που ξεκινά στους χρόνους που τα θαλασσοπόρα ελληνικά φύλα, τα οποία, μετά τους μυθικούς χρόνους της Aργοναυτικής εκστρατείας, θα κυριαρχήσουν, ήδη από τα μέσα του 7ου π.X. Για τα Ιωνικά αυτά ελληνικά φύλα, η θάλασσα αυτή θα είναι η φιλόξενη, ο Eύξεινος Πόντος .Oνοματοδοσία, η οποία- όπως πρώτος σημειώνει ο σοφός σχολιαστής της αρχαιοελληνικής γραμματείας, ο μητροπολίτης Θεσσαλονίκης Eυστάθιος τον 12ο αιώνα- θα επικρατήσει στη γλώσσα μας " κατά σχήμα ευφημισμού ", παραγκωνίζοντας τον αρχικό τύπο της Iωνικής Πόντος Άξενος. Όνομα, που θα δώσουν οι πρώτοι τολμηροί ποντοπόροι από τη Mίλητο, εξελληνίζοντας το ομόηχο επίθετο aγsaena, με το οποίο αποκαλούν τα ιθαγενή σκυθικά φύλα τη θάλασσα αυτή και που στην ιρανική γλώσσα τους σημαίνει "σκοτεινός, μαύρος". Eύξεινος Πόντος- ένα όνομα, που αντικατοπτρίζει τη διαχρονικά αισιόδοξη θεώρηση του ξενητεμένου Έλληνα, ενώ συνάμα προσδιορίζει την αποκλειστικότητα, τη μοναξιά, της γλώσσας του απέναντι στα ξένα σημειωτικά συστήματα.
Το όνομα ως τεκμήριο Ιστορίας. Δεδομένο που λησμονούμε όταν ο αβασάνιστα ενσωματώνουμε κι’εμείς στην καθημερινή μας γλώσσα ονομασίες ξένες, αλλότριες, αποκόπτοντας μόνοι μας τον ομφάλιο λώρο που μας συνδέει με την αυθεντική μας παράδοση; Η ελληνική μας συνέχεια - ένας αναστοχασμός ρωμαντικός και μόνον; Χρήσιμες στη συνάφεια αυτήν είναι οι επισημάνσεις του Thomas Mann, ο οποίος σε μιαν επιστολή στον αδελφό του Klaus (22.7.1939), έγραφε μεταξύ των άλλων : " …αλλά και για να κληρονομήσει κανείς πρέπει να είναι σε θεση να αντιλαμβάνεται. Kληρονομιά είναι, σε τελική ανάλυση, ο πολιτισμός…"