Thursday, May 13, 2010

Ιστορικές αναλογίες

Οι κοσμογονικές αυτές ημέρες της κρίσης, με την οποία είμαστε όλοι μας αντιμέτωποι ως κοινωνικό σύνολο, ξαναφέρνουν στο νου τις «ημέρες της Βαϊμάρης», τη βαθιά δηλαδή οικονομική, πολιτειακή αλλά και πνευματική κρίση που επικράτησε στη Γερμανία κυρίως, αλλά και σε άλλες χώρες της Κ. Ευρώπης, κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου.
Ενα κοινωνικό φαινόμενο το οποίο αντανακλάται τόσο από τη συλλογική συμπεριφορά των απλών πολιτών εκείνης της ιστορικής περιόδου, αλλά κυρίως από το όργανο επικοινωνίας τους, τη γλώσσα της καθημερινότητας.
Ετσι με τη μοναδική ιδιότητα που έχει η γερμανική γλώσσα να σχηματίζει λέξεις πολυθεματικές, σύνθετες, που αποδίδουν μονολεκτικά με ακρίβεια το σημασιολογικό περιεχόμενο από σύνθετες έννοιες, θα προκύψουν κατά την περίοδο αυτή νεολογισμοί, λεκτικές ενότητες που εμφανίζονται όλο και συχνότερα στον προφορικό αλλά και τον γραπτό λόγο της περιόδου εκείνης και οι οποίες αποδίδουν ακριβώς το κοινό αίσθημα των αρχομένων.
Οι νεολογισμοί, οι οποίοι θα περάσουν στην ευρύτατη χρήση και οι οποίοι χαρακτηρίζουν τον δημόσιο λόγο κατά την ιστορική περίοδο της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης στη Γερμανία (1918-33), είναι οι λέξεις που εκφράζουν το συλλογικό φρόνημα και έχουν ως δεύτερο συνθετικό τη λέξη «δυσθυμία» (Verdrossenheit): «δυσθυμία κατά της πολιτικής» (Politikverdrossenheit), «δυσθυμία κατά του κράτους» (Staatsverdrossenheit),αλλά και συχνότερα «δυσθυμία κατά των κομμάτων» (Pateienverdrossenheit). Μια συλλογική συμπεριφορά που απορρέει από την απογοήτευση του «κοινού» υπηκόου από την πολιτεία των αιρετών αρχόντων του αλλά και από την κρίση επιβίωσης που αντιμετωπίζει κατά την περίοδο αυτή της οξείας οικονομικής κρίσης. Η δυσθυμία του κοινού πολίτη κατά των αιρετών αρχόντων του είναι διάχυτη και στις μέρες μας. Ενα δεδομένο, τα γενεσιουργά αίτια του οποίου δεν είναι διαφορετικά από εκείνα της φαινομενικά απόμακρης περιόδου της Βαϊμάρης.
Διότι σήμερα είναι πλέον ξεκάθαρο ότι η κακοδαιμονία, που μας έχει οδηγήσει ως κοινωνία και ως κράτος στο χείλος του γκρεμού, οφείλεται στην ανικανότητα του κομματικού συστήματος (κυρίως: στην αβελτηρία των ηγετών του) να αντιμετωπίσει την κρίση. Δεν είναι δε διόλου τυχαίο (άλλη μια αναλογία των καθ' ημάς πραγμάτων με εκείνα της περιόδου της Βαϊμάρης) ότι η επωδός στην καθημερινή κουβέντα του κοσμάκη στα καφενεία εκφράζει συχνά τη νοσταλγία για τις μέρες της αλήστου μνήμης Απριλιανής «Επανάστασης»...
Ενα επιπρόσθετο χαρακτηριστικό της τρέχουσας περιόδου της βαθιάς κρίσης που δοκιμάζει το κοινωνικό μας σύνολο είναι μια επιπλέον αναλογία που παραμένει ζωντανή στον δημόσιο βίο μας. Ενας κατ'εξοχήν αναχρονιστικός παράγοντας που εμποδίζει την όποια ανάπτυξη μιας αυθεντικής προοδευτικής πρωτοβουλίας από την πλευρά των αιρετών αρχόντων μας. Ο λόγος για τους δικούς μας Ταλιμπάν, τους ορκισμένους εχθρούς της οποιασδήποτε πρωτοβουλίας, η οποία δεν συνάδει με το δόγμα της δικής τους ιδεολογίας. Ο πολιτικός σχηματισμός που εδρεύει στα μέλαθρα του Περισσού, αλλά και η ψευδο-επαναστατική παραλλαγή του, το ποικιλόχρωμο συνονθύλευμα της Κουμουνδούρου, αποτελούν στις μέρες μας παράγοντες αναχρονισμού, οι οποίοι, χωρίς οι ίδιοι να προτείνουν κάποια ρεαλιστική έξοδο από την κρίση, έχουν καθηλωθεί σε έναν ακτιβισμό κενολόγων διακηρύξεων («νόμος είναι το δίκιο του εργάτη» - «την κρίση να πληρώσουν οι κεφαλαιοκράτες»). Ιστορικές αναλογίες που βιώνουμε όλοι μας σήμερα και οι οποίες εμποδίζουν προς το παρόν την έξοδο από τη βαθιά κρίση...

No comments: