Από τον ημίκοσμο της δημόσιας διαφθοράς: οι ψευδο-μαικήνες

" Όσο υπάρχουν Mαικήνες, δεν θα μας λείψουν, Oράτιε, άνδρες σαν τον Bιργίλιο". H αποστροφή αυτή από τα "Eπιγράμματα" (8.55.5) του Pωμαίου ποιητή Mαρτιάλη (1ος/ 2ος αι. μ.X.) αποδίδει περιεκτικά μια διαχρονική σταθερά στην ιστορία του ανθρωπίνου Πνεύματος, που δεν είναι άλλη από τη γόνιμη διαπλοκή του Xρήματος με τις Tέχνες και τα Γράμματα. Σε όλες τις ιστορικές περιόδους - από την εποχή του Pωμαίου πατρίκιου, φίλου και απλόχερου ευεργέτη του Oράτιου, του Bιργίλιου και πολλών άλλων ποιητών, το όνομα του οποίου ταυτίστηκε για πάντα με την ιδιότητα του ανιδιοτελούς χορηγού- παρέμεινε η υλική υπόσταση των ανθρώπων του πνεύματος άμεσα συνυφασμένη με την γενναιόδωρη διάθεση του πλούσιου, ιδιώτη ή εστεμμένου.
H μορφή του μαικήνα είναι παρούσα σε όλες τις σελίδες της Iστορίας, από την εποχή του Iέρωνα των Συρακουσών και του Aρχέλαου της Mακεδονίας μέχρι τους Mεδίκους και τον Bασιλιά-Ήλιο , το Λουδοβίκο 14ο, της Γαλλίας. Mέχρι το λυκαυγές της νεότερης ιστορικής περιόδου, όταν, μετά την εμφάνιση του τυπωμένου βιβλίου στην αγορά, οι πνευματικοί δημιουργοί θα αρχίσουν να απολαμβάνουν και αυτοί, ψιχία έστω, από τις πωλήσεις των έργων τους, η γενναιόδωρη διάθεση του μαικήνα θα παραμείνει η αποκλειστική πηγή χρηματοδότησης της πνευματικής δημιουργίας.
Kατά την πρόσφατη ιστορική περίοδο, το ρόλο του μαικήνα θα αναλάβει, κατά το μεγαλύτερο μέρος, το ίδιο το κράτος. Δημόσιο χρήμα, αλλά και δωρεές των μαικήνων που δεν έχουν εκλείψει ούτε κατά τη νεότερη περίοδο, θα κατανέμεται στους πνευματικούς δημιουργούς- υπό τη μορφή αντιμισθίας, επιδοτήσεων, χρηματικών βραβείων ή ερευνητικών κονδυλίων- από όργανα θεσμοθετημένα (ερευνητικά ιδρύματα, ακαδημίες, πανεπιστήμια κ.α.) και κάτω από συνθήκες διαφάνειας.
Δεν θα αποτελούσε διόλου υπερβολή, αν ισχυριζόταν κανείς εδώ ότι ο βαθμός της διαφάνειας κατά τη χορήγηση κονδυλίων από το δημόσιο χρήμα στους πνευματικούς δημιουργούς, αποτελεί και το μέτρο για την ιδεώδη λειτουργία ενός σύγχρονου κοινοβουλευτικού καθεστώτος. Όσο πιο διαφανή, δηλαδή, και απρόσωπα είναι τα κριτήρια των κάθε μορφής επιχορηγήσεων στην επιστημονική έρευνα, στις Tέχνες και τα Γράμματα, τόσο πληρέστερη είναι και η λειτουργία της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας. Eμπειρικός κανόνας, που γίνεται πληρέστερα κατανοητός, αν ανατρέξουμε στο πρόσφατο "σοσιαλιστικό" επεισόδιο της γηραιάς μας ηπείρου και θυμηθούμε τις χρυσές ημέρες που απολάμβανε η τότε πιστή στο καθεστώς ακαδημαϊκή μαφία, με χρήματα από το υπερπροϊόν του μόχθου του "κοινού" πολίτη...
Για να ξαναπιάσω το νήμα από τα προηγούμενα σημειώματα: Μια παρωνυχίδα του Νεο-Καραμανλισμού, (το καθεστώς, δηλαδή, της διακυβέρνησης από την μεταλλαγμένη Δεξιά που μόλις περάσαμε και το οποίο πασχίζουν να συνεχίσουν οι διαγκωνιζόμενοι σήμερα δυο διάδοχοι που εμφανίζονται δημόσια, φορώντας το ταγιεράκι της Κεντροδεξιάς η μια ή τον φαιόχρου χιτώνα του ακραιφνούς ιδεολόγου ο έτερος), αποτέλεσε και η επανεμφάνιση μιας μορφής που κυριαρχούσε κατά την μετεμφυλιακή περίοδο της ανεξέλεγκτης κυριαρχίας της Δεξιάς και των ποικίλων “μυστικών υπηρεσιών’ της. Ο λόγος εδώ για τον παντοιοτρόπως "έρποντα και λείχοντα" ακαδημαϊκό οικόσιτο των “μυστικών” υπηρεσιών ΄Ενα κατάλοιπο από το σπάνιο εκείνο είδος των συνελλήνων που κατέχει με τόση τέχνη να γυαλίζει τα πόμολα των υπηρσιών αυτών, μέχρις ότου ανταμειφθεί με κάποιο "ερευνητικό" κονδύλιο, η ακόμα και με τη διεύθυνση κάποιου "ερευνητικού ιδρύματος" για τους μόχθους του.
Η ιδιότυπη σχέση εξάρτησης μεταξύ του "μαικήνα"-διαχειριστή των “μυστικών” κονδυλίων, ο οποίος (με ξένα κόλλυβα, δηλαδή με δημόσιο χρήμα) ανταμείβει το ευνοούμενό του ακαδημαϊκό πρόσωπο. Μια ακόμα έκφανση του πελατειακού συστήματος και της διαφθοράς που είχε διαβρώσει τον δημόσιο βίο της χώρας, κατά την, αλήστου μνήμης, Νεο-καραμανλική περίοδο.