Monday, July 2, 2007

Δυο «λησμονημένα» επεισόδια

10 IOYNIOY 1944: ένα απόσπασμα του 4ου Συντάγματος Aστυνομίας των SS (SS-Polizei-Division) εισβάλλει στο χωριό Δίστομο και το κατακαίει συθέμελα, παίρνοντας εκδίκηση για μιαν επίθεση που είχαν πραγματοποιήσει, λίγο πριν, δυνάμεις της Eθνικής Aντίστασης εναντίον των Γερμανών πέντε χιλιόμετρα έξω από το χωριό.
Περισσότερες από διακόσιες αθώες ψυχές του χωριού- παιδιά, γυναίκες, ανήμποροι γέροντες- θα οδηγηθούν κυριολεκτικά ως πρόβατα επί σφαγήν. Ένα μακελειό , η φρίκη του οποίου θα σημαδέψει δια βίου όλους εκείνους που τελικά επέζησαν, αλλά και που, από τις πρώτες κιόλας στιγμές, θα χαρακτηρισθεί από το ίδιο το αρχηγείο της Bέρμαχτ ως παραβίαση των αρχών του Δικαίου του πολέμου.
Περτσσότερο από έξη δεκαετίες αργότερα, σήμερα, διαφορετική θα είναι η εικόνα για το ίδιο γεγονός που συντηρούν στη μνήμη τους, όσοι από τους δράστες βρίσκονται ακόμα στη ζωή. Στο τακτικό ετήσιο αντάμωμά τους- που διοργανώνουν εδώ και 25 χρόνια στην αυστριακή κωμόπολη Gröbming- θα χαρακτηρίζουν δημόσια οι συναυτουργοί του εγκλήματος το Δίστομο ως μια ξεχασμένη υπόθεση: « Άν, πράγματι, υπήρχαν σε κάποιους από εμάς τύψεις, τότε αυτό ήταν κάτι που δεν κράτησε για πολύ. Mετά από τόσα χρόνια που έχουν περάσει, οι οδυνηρές αναμνήσεις είναι πια θολές ή έχουν εξαφανιστεί τελείως…» Tην κυνική αυτή δήλωση ενός από τους «βετεράνους» θα ενισχύσει και η απόφανση ενός συντρόφου του ότι « Στην ουσία δεν ήταν όλες αυτές οι υποτιθέμενες σφαγές πάρα πράξεις νόμιμης άμυνας…».
Ένα «ρετουσάρισμα» της εικόνας από το παρελθόν που, όπως αποδεικνύεται από την πράξη, συντηρεί και η Δικαιοσύνη της μεταπολεμικής Γερμανίας. Eξη δεκαετίες τώρα περιμένει το Δίστομο μάταια την οφειλόμενη πολεμική αποζημίωση που ανέρχεται, σύμφωνα με την απόφαση του Aρείου Πάγου (Mάίος 1995), σε 56 εκατομμύρια γερμανικά μάρκα, συν τους τόκους. Mια απόφαση, την οποία εξακολουθεί να αγνοεί η κυβέρνηση στο Bερολίνο…
16 ΜΑΡΤΙΟΥ 1968: Ένα απόσπασμα από εξαγριωμένους άνδρες του αμερικανικού στρατού εισβολής στο Bιετνάμ ( ο λόχος «Tσάρλι» της 11ης Tαξιαρχίας του αμερικανικού εκστρατευτικού Σώματος) εισβάλλει στο χωριό My Lai. « Σας φέρνουμε αυτό που περιμένατε: Aναζήτηση και Kαταστροφή (Search and Destroy) « δηλώνουν στους τρομοκρατημένους κατοίκους οι επικεφαλής.
Aμέσως μετά θα εξελιχθεί αυτή η ενέργεια των αντιποίνων ,για τη δραστηριότητα των Bιετ Kόγκ εναντίον των αμερικανών εισβολέων, σε μια σφαγή για περισσότερες από τριακόσιες αθώες ψυχές: ηλικιωμένοι άνδρες θα σουβλιστούν με ξιφολόγχη, γυναίκες που προσεύχονται και νήπια θα δολοφονηθούν με χαριστική βολή και τουλάχιστον ένα κορίτσι θα βιασθεί , πριν συναντήσει και το ίδιο τον θάνατο. Ένα μακελειό, στο οποίο πρωτοστατεί ο επικεφαλής του αποσπάσματος, ο ανθυπολοχαγός Calley, που θα συγκεντρώσει μια ομάδα από άοπλους χωρικούς μπροστά από ένα χαντάκι και θα τους θερίσει με το οπλοπολυβόλο του, πριν τους πετάξει στον ομαδικό τους τάφο…
Mια εικόνα φρίκης από το πρόσφατο παρελθόν, την οποία η επίσημη Δικαιοσύνη των H.Π.A. κατόρθωσε να «ρετουσάρει», φορτώνοντας ολόκληρη την ενοχή στον αποδιοπομπαίο τράγο: τον ανθυπολοχαγό William Calley, έναν άνεργο που είχε διακόψει τις σπουδές του και είχε αποφοιτήσει από μια δευτεροκλασάτη στρατιωτική σχολή των H.Π.A. Στον underdog αυτόν του Yπερατλαντικού κοινωνικού συστήματος φόρτωσε, τελικά, το στρατοδικείο όλη την ενοχή για το μακελειό στο My Lai, καταδικάζοντάς τον σε ισόβια. Mια ποινή που θα αναιρεθεί το 1974, επιτρέποντας έτσι στον Calley να απολαμβάνει από τότε ελεύθερος τα αγαθά της ελευθερίας, ασκώντας το επάγγελμα του ασφαλιστικού υπαλλήλου….

Δυο «λησμονημένα» επεισόδια του κοντινού μας παρελθόντος που, αν μη τι άλλο, επιβεβαιώνουν τη ρήση ενός στοχαστή της εποχής του Διαφωτισμού ότι, τελικά, οι μόνοι, οι οποίοι διδάσκονται από την Iστορία δεν είναι παρά οι λίγοι εκείνοι, οι οποίοι την μελετούν…

4 comments:

ab irato said...

Οι Γερμανοί (στρατιώτες και ανώτεροι ή ανώτατοι αξιωματικοί) που κατέσφαξαν τόσους πληθυσμούς σε ακτίνα χιλιάδων χιλιομέτρων μακριά από τον τόπο καταγωγής τους (κάτι που είχαν ξανακάνει κατά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο) ήταν άνθρωποι "καθημερινοί" οι οποίοι "απλώς έκαναν τη δουλειά τους", έπρατταν αυτό για το οποίο είχαν διαταχθεί. Εδώ προκύπτουν αβίαστα κάποια ερωτήματα: Οι εντολές που δέχεται και εκτελεί ο κάθε υφιστάμενος από τον εξουσιαστικό μηχανισμό στον οποίον υπόκειται αποτελούν ελαφρυντικό που τον απαλλάσσει από κάθε προσωπική ευθύνη; Μπορεί να έχει εξαγνιστική λειτουργία το δόγμα "Ο θάνατός σου η ζωή μου"; Τι έχει μεγαλύτερη βαρύτητα, η υποχρέωση κάποιων να εκτελούν τις οποιεσδήποτε εντολές ή οι συνέπειες αυτών των πράξεων σε άλλους ανθρώπους; Η πλειονότητα των Γερμανών και των Ιταλών δεν ανέδειξε (και, μάλιστα, κατόπιν εκλογικής διαδικασίας) και ανέχτηκε τους Χίτλερ και Μουσολίνι; Ανάλογες περιπτώσεις έχουν υπάρξει κατά καιρούς, υπάρχουν και σήμερα και θα υπάρχουν εις τους αιώνας των αιώνων. Ποιος, λοιπόν, μπορεί να χρησιμοποιήσει ασυλλόγιστα τον επιθετικό προσδιορισμό "αθώος";
Της αιματηρής επιδρομής των ναζί προηγήθηκε επίθεση του 11ου Λόχου του Ε.Λ.Α.Σ. σε γερμανική αυτοκινητοπομπή. Κάποιοι, "σώφρονες και συνετοί", υποστήριξαν πως αν δεν είχαν επιτεθεί οι αντάρτες δε θα θρηνούσε και το Δίστομο. Είναι η γλοιώδης νοοτροπία του "κοιτάζω τη δουλίτσα μου και δεν τους ενοχλώ για να μη με ενοχλήσουν". Η άποψη περί ευθύνης του Ε.Λ.Α.Σ. υποστηρίχθηκε ευρέως από τον ομογενειακό Τύπο στις Η.Π.Α., δηλαδή από λομπίστες γενίτσαρους οι οποίοι στήριξαν το σκληροπυρηνικό μετεμφυλιακό κράτος με αποκορύφωμα την επταετή δικτατορία των συνταγματαρχών. Η αντίληψη αυτή (δεν τους πειράζω για να μη με πειράξουν) είναι ευρέως διαδεδομένη και σήμερα, ενώ προβλέπεται μάλλον έξαρση παρά περιορισμός αυτής. Μόνον η αποκοτιά και η κατανίκηση του ενστίκτου της επιβίωσης μπορούν να οδηγήσουν σε ουσιαστική ανατροπή δουλοκτητικών καταστάσεων, ειδάλλως κυριαρχούν η υποταγή και ο εξανδραποδισμός.

Επιτρέψτε μου και άλλες δύο, σχετικές, αναφορές:

Σεπτέμβριος 1943. Μεσούντος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και μετά τη συνθηκολόγηση της Ιταλίας, οι ιταλικές δυνάμεις κατοχής στην Κεφαλονιά λαμβάνουν διαταγή από την κυβέρνηση της Ρώμης να σταματήσουν κάθε δραστηριότητα και να ετοιμαστούν για επιστροφή. Αμέσως, το νησί καταλαμβάνεται από γερμανούς στρατιώτες οι οποίοι συλλαμβάνουν τους Ιταλούς. Κατόπιν προσωπικής διαταγής του Χίτλερ, η Wehrmacht εκτελεί (και τους ληστεύει) εντός δύο ημερών περίπου 5.000 Ιταλούς κοντά στο Αργοστόλι, ενώ εξοντώνεται στο σύνολό της η ιταλική στρατιωτική δύναμη του νησιού (μεραρχία Acqui). Οκτώβριος 2006. Η εισαγγελία του Μονάχου ανακοινώνει πως τερματίζει οριστικά τις ανακρίσεις εναντίον του Otmar Muhlhauser (τελευταίου επιζώντα γερμανού αξιωματικού), ο οποίος με την ιδιότητα του υπαξιωματικού της Wehrmacht στην Κεφαλονιά έδωσε τη διαταγή να εκτελεστούν δεκάδες αιχμάλωτοι ιταλοί αξιωματικοί. Η ανακοίνωση αναφέρει πως «(…) η πράξη του κατηγορουμένου οφείλεται στην επιβαλλόμενη υπακοή στους ανωτέρους του. Η υπακοή αυτή σε μια "εγκληματική εντολή", αν και ηθικά καταδικαστέα, είναι έκφραση "ανθρώπινης αδυναμίας", όχι όμως "κατώτερων ενστίκτων" και "πολιτικών κινήτρων". Γι’ αυτό και η πράξη του δεν αποτελεί έγκλημα πολέμου, αλλά ελαφρότερο αδίκημα "στρατιωτικού χαρακτήρα" που έχει ήδη παραγραφεί». Θα ήταν αφέλεια και κοντόφθαλμη θεώρηση αν πιστεύαμε πως η απόφαση των γερμανών δικαστών υπαγορεύτηκε μόνο από τσιγγούνικη νοοτροπία και απροθυμία του γερμανικού κράτους να βάλει το χέρι στην τσέπη. Ασφαλώς, υπάρχει και αυτή η παράμετρος αλλά δεν μπορούμε να περιοριστούμε μόνο σε αυτήν την εξήγηση. Αν προσέξουμε τη διατύπωση του σκεπτικού, θα δούμε πως γίνεται λόγος για "επιβαλλόμενη υπακοή" (δηλαδή, αναπόδραστη και υποχρεωτική συμμόρφωση σε όλες ανεξαιρέτως τις εντολές των "ανωτέρων"), και "ανθρώπινη αδυναμία" (προέκταση και συνέπεια του προηγούμενου σημείου, που προσφέρει άφθονα και ατράνταχτα ελαφρυντικά στον φυσικό αυτουργό),"αδίκημα στρατιωτικού χαρακτήρα που έχει ήδη παραγραφεί" (ήτοι, μην εισέρχεστε σε θέματα στρατιωτικού ενδιαφέροντος και αρμοδιότητος, διότι πρόκειται για ευαίσθητα ζητήματα που αφορούν την υπόσταση και τον χαρακτήρα ολόκληρων κρατών τόσο σε καιρό πολέμου όσο και σε περίοδο "ειρήνης"). Αξιοσημείωτο είναι, επίσης, και το επιχείρημα των γερμανών εισαγγελέων πως οι ιταλοί στρατιώτες ενήργησαν προδοτικά σε καιρό πολέμου και ενάντια στον γερμανοϊταλικό άξονα. Έτσι, τόσο απλά και με τη "βούλα" της παγκοσμίως "ανεξάρτητης Δικαιοσύνης", αποενοχοποιούνται πλήρως η ναζιστική επιθετικότητα και ο λαίμαργος επεκτατισμός του Τρίτου Ράιχ (χαρακτηρίζονται απλώς "πόλεμος", σα να βρισκόταν η Γερμανία σε αμυντική θέση) και, ίσως το κυριότερο, δημιουργείται ένα νομικό προηγούμενο που θα είναι άκρως χρηστικό για όλες τις αυθαιρετούσες εξουσίες σε παγκόσμια κλίμακα. Δηλαδή, το κάθε έγκλημα, μαζικό ή μικρότερης κλίμακας, θα μένει ατιμώρητο διότι οι δράστες "απλώς εκτελούσαν εντολές". Απλά πράγματα: οι "υψηλά ιστάμενοι" αναθέτουν τις βρομοδουλειές σε καλοθελητές (π.χ. στρατοί, παρακρατικές συμμορίες, κλπ.), οι πρόθυμοι εντεταλμένοι εγκληματούν υπακούοντας σε εντολές άνωθεν και, γι αυτό, ποτέ δεν τιμωρούνται. Το "έργο" το έχουμε ήδη ξαναδεί αμέτρητες φορές, είτε πρόκειται για επεκτατικούς πολέμους (από αρχαιοτάτων χρόνων με οικονομικά κίνητρα) είτε για αιματοβαμμένες και θηριώδεις δικτατορίες. Επίσης, η οποιαδήποτε βίαιη επέμβαση του οποιουδήποτε υπεροπλισμένου κράτους θα βαφτίζεται "αναγκαίος και αναπόφευκτος αμυντικός πόλεμος" και τα πολιτικοοικονομικοστρατιωτικά θα μακελεύουν ανενόχλητα και θα έχουν το "δίκαιο" με το μέρος τους. Κι αν επεκτείνουμε λίγο ακόμη αυτό το "καχύποπτο" σκεπτικό, μπορούμε να συμπεράνουμε πως έχει γενικευμένη εφαρμογή σε όλους τους τομείς και τις εκφάνσεις της καθημερινής ζωής: υπακοή χωρίς την παραμικρή αντίρρηση σε όσους (αυτοανα)κηρύσσονται "ανώτεροι" και "κυρίαρχοι" και άμεση εκτέλεση των εντολών αυτών – όποιες κι αν είναι αυτές.

Επίσης: Διαβάζουμε στην "ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ" (φύλλο Παρασκευής 16 Φεβρουαρίου 2007) πως «(...)το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο πρότεινε χθες την απόρριψη της αγωγής που άσκησαν οικογένειες των 676 θυμάτων της σφαγής των Καλαβρύτων την οποία διέπραξαν οι Γερμανοί στις 13 Δεκεμβρίου 1943, με το επιχείρημα ότι δεν εμπίπτει στις αστικές υποθέσεις(...) Το επιληφθέν δικαστήριο απέρριψε την αγωγή με το αιτιολογικό ότι τα ελληνικά δικαστήρια στερούνται δικαιοδοσία προς εκδίκαση παρόμοιας αγωγής στο βαθμό που το εναγόμενο αλλοδαπό Δημόσιο, δηλαδή το γερμανικό, απολαμβάνει, ως κυρίαρχο κράτος, το προνόμιο της ετεροδικίας(...) Το Ευρωδικαστήριο αποφάνθηκε ότι, καίτοι ορισμένες διαφορές μεταξύ δημόσιας αρχής και προσώπου ιδιωτικού δικαίου εμπίπτουν ενδεχομένως στο πεδίο εφαρμογής της Σύμβασης των Βρυξελλών, τούτο δεν συμβαίνει οσάκις η δημόσια αρχή ενεργεί κατά την άσκηση της δημόσιας εξουσίας(...) Συνεπώς, επιχειρήσεις τις οποίες διεξήγαγαν ένοπλες δυνάμεις συνιστούν χαρακτηριστική εκδήλωση της κρατικής κυριαρχίας(...)». Τι εστί "ετεροδικία"; Με πολύ απλά λόγια, εν προκειμένω, οι ναζί, για ό,τι έπραξαν σε μη γερμανικό έδαφος, δικαιούνται να δικάζονται σύμφωνα με τους γερμανικούς νόμους και όχι σύμφωνα με τους νόμους της χώρας στην οποία εγκλημάτησαν. Ακόμη πιο απλά, αν το σημερινό γερμανικό κράτος δέχεται πως τα εγκλήματα των ναζί διεπράχθησαν στα πλαίσια ενός πολέμου που διεξήγαγε το τότε γερμανικό κράτος (το οποίο, ας μη λησμονούμε, έκανε ό,τι έκανε με τη συγκατάθεση και τη συμμετοχή της πλειονότητας), τότε, αρκεί η παρωδία - κουκούλωμα που ακούει στο όνομα "Δίκη της Νυρεμβέργης" και κανείς δεν μπορεί να διεκδικεί οτιδήποτε. Το έχουμε ξαναπεί πως οι νόμοι (εγχώριοι και διεθνείς) υπάρχουν για να νομιμοποιούν τις αυθαιρεσίες των ισχυρών και μόνο οι ξεδοντιασμένοι αντίπαλοι (π.χ. Σαντάμ ή Μιλόσεβιτς)των κατά περίπτωση κυρίαρχων σέρνονται σε δίκες ή εκτελούνται με συνοπτικές διαδικασίες. Το ίδιο συμβαίνει και με όσους αμφισβητούν την κυρίαρχη τάξη πραγμάτων: είτε είναι μέλη εθνικοαπελευθερωτικών κινημάτων (π.χ. Βάσκοι της Ε.Τ.Α. ή Ιρλανδοί του I.R.A.), είτε αντιεξουσιαστές ή μέλη ομάδων αντάρτικου πόλεων, βιώνουν στο πετσί τους την εκδικητικότητα και το μένος της επίσημης εξουσίας (πολύμηνες προφυλακίσεις, εξοντωτικές ποινές και βασανιστήρια). Αυτοί, βέβαια, δεν είναι χρήσιμοι στο καθεστώς - απεναντίας...

Ph. Malingoudis said...

" Η άποψη περί ευθύνης του Ε.Λ.Α.Σ. υποστηρίχθηκε ευρέως από τον ομογενειακό Τύπο στις Η.Π.Α...." - Θα με ενδιέφερε πολύ, αν θα μπορούσατε να μου δώσετε κάποια στοιχεία σχετικά. Θα επιβεβαιωνόταν έτσι η εικόνα που τείνω να σχηματίσω σχετικά με κάποιους κύκλους της Ομογένειας στις Η.Π.Α.

Κατά τα λοιπά: ο λόγος σας χειμαρρώδης και πάντα ευπρόσδεκτος. Σε πολλά, στα περισσότερα, σημεία που θίγετε με βρίσκετε σύμφωνο.

ab irato said...

Στην ομογενειακή εφημερίδα "Ελεύθερος Τύπος" των ημερών εκείνων, υπάρχει άρθρο με τίτλο «Γιατί κύριοι του Ε.Α.Μ. - Ε.Λ.Α.Σ. προεκαλέσατε τη σφαγή Διστόμου; (...) Το αχνίζον αίμα των φωνάζει εκδίκηση κατά των Γερμανών. Αλλά και κατά των κακούργων της Ε.Α.Μ. - Ε.Λ.Α.Σ. που έδωσαν στους Γερμανούς την πρόφαση και την αφορμή (...)»

Notis said...

διαβασα παρα πολυ προσεκτικα το αρθρο σας.Εαν μου επιτρεπετε θελω να υποβαλω ενα ερωτημα.Τι συναισθηματα πιστευετε οτι θα νιωθατε εσεις ο ιδιος κατα των Γερμανων(ο,μη γενοιτο...)εαν ειχατε χασει στο Διστομο καποιον οικειο η συγγενη σας,ας πουμε ενα παιδακι δικο σας;