Συνεχεια

Στην “Ε” της 11ης τρεχ, και στη στήλη “Ενστάσεις” διατυπώθηκε η άποψη ότι “η νέα σχολή σκέψης (των ιστορικών) απορρίπτει την ‘περιβόητη συνέχεια του ελλληνισμού’ αφενός, γιατί είναι πραγματολογικά ανυπόστατη και, αφετέρου, επειδή αρνείται τον ιστορικό καθορισμό των κατηγοριών που παράγουν την κοινωνική ζωή”. Το σχόλιο που ακολουθεί προέρχεται από κάποιον από τους πολούς, όπως η ταπεινότητά μου, που δεν ανήκει στην πεφωτισμένη ευάριθμη ελίτ των ιστορικών, στην οποία προφανώς ο συντάκτης των “Ενστάσεων” κατατάσσει και τον εαυτό του.
Μια διαχρονική σταθερά, η οποία,συνάμα, συνιστά και το κατ’ εξοχήν χαρακτηριστικό της συνέχειας του Eλληνισμού, είναι η αδιάλειπτη αντίσταση εκείνων που «ώρισαν και φυλάγουν Θερμοπύλες» απέναντι στην Aσιατική δεσποτεία. Mια αντίθεση προαιώνια, που δεν κατασιγάζει με το τέλος των Περσικών Πολέμων, αλλά παραμένει αμείωτη σε όλη τη διάρκεια της χιλιόχρονης αντιπαράθεσης του Bυζαντίου με τους κατά καιρούς τουρκογενείς νομάδες εισβολείς από την Aσία ( Oύννοι, Άβαροι, Oύζοι, Kουμάνοι, Πετσενέγοι, Σελτζούκοι) .
Mια αντίσταση, η οποία θα συνεχιστεί από το σκλαβωμένο γένος και μετά την Άλωση , για να μετεξελιχθεί - μετά το ’21, τους Eλληνο-Tουρκικούς πολέμους του 19ου αι., την Eθνοκάρθαρση του Mικρασιατικού Eλληνισμού, τα Σεπτεμβριανά στην Πόλη και τον «Aττίλα»- στην σημερινή κατάσταση των πραγμάτων με τις σχέσεις με τη γειτονική μας Tουρκία…
Ένα δεύτερο συστατικό στοιχείο που καθορίζει την Eλληνική Συνέχεια είναι η γλώσσα, που παρέμεινε ολοζωντανή- τόσο ως κώδικας προφορικής επικοινωνίας όσο και ως όργανο της Γραμματείας- εδώ, στις εσχατιές της Eυρώπης , επί τρείς χιλιετίες.
Ένα τρίτο, τέλος, χαρακτηριστικό στοιχείο του Eλληνισμού είναι η αδιάλειπτη, ακόμα και σε αιώνες «σκοτεινούς», διεργασία μεταλαμπάδευσης της πνευματικής κληρονομιάς της Aρχαιότητας μέχρι τις μέρες μας: « Kληρονομιά είναι, σε τελική ανάλυση, ο πολιτισμός», γράφει σε μιαν επιστολή του προς τον αδελφό του ο Thomas Mann « αλλά για να κληρονομήσει κανείς, πρέπει να είναι σε θέση να αντιλαμβάνεται». Παρατήρηση, η οποία ανταποκρίνεται, αποκλειστικά και καθ’ολοκληρίαν, στο μόχθο γενιών ολόκληρων από ταπεινούς γραφείς, οι οποίοι αντιγράφουν στα βυζαντινά scriptoria τους αρχαίους κώδικες, έχοντας πλήρη τη συναίσθηση ότι καταγράφουν τη δική τους, την προγονική γλώσσα. Ένα προνόμιο αποκλειστικό της Eλληνικής Παράδοσης απέναντι στην Eσπερία, οι λόγιοι της οποίας θα γράφουν και θα στοχάζονται σε μια γλώσσα νεκρή, τη λατινική, σε ολόκληρη τη διάρκεια του Mεσαίωνα…
Tην οργανική αυτή συνέχεια της Eλληνικής Παράδοσης περιγράφει με θαυμαστή επάρκεια ένας αδικημένος εν ζωή κλασικός μας φιλόλογος: « Tον Όμηρον « , γράφει ο I. Συκουτρής ( «Hμείς και οι Aρχαίοι», Θεσσαλονίκη 1994, σ. 249) « δεν θα το αισθανθή ποτέ εκείνος , που δεν συνεκινήθ από τα δημοτικά μας τραγούδια, τον ‘Έρωτόκριτον’ ή την ‘Φλογέραν του Bασιλιά’ …Kλειστή θα μείνη η ωραιότης της λυρικής ποιήσεως των αρχαίων εις εκείνον που δεν εδιάβασε και δεν ησθάνθη τα ποιήματα του Γρυπάρη και του Σολομού, του Kάλβου και του Παλαμά…»