Αφορμή για το σημείωμα αυτό αποτελεί η πρόσφατη δημόσια προτροπή του προέδρου των Η.Π.Α. προς τον, όπως τον αποκάλεσε, “Vladimir” να συνεργασθεί και εκείνος και η χώρα του στα πυραυλικά συστήματα που σχεδιάζουν να εγκαταστήσουν οι Η.Π.Α. στις χώρες της Ανατ. Ευρώπης ως “ασπίδα κατά της απειλής του ελεύθερου κόσμου από τις χώρες του Ισλάμ”. Μια ιταμή προβοκάτσια που την εμπνέει η αίσθηση του απόλυτου κυρίαρχου που έχει πια παγιωθεί στους ιθύνοντες κύκλους στην απέναντι όχθη του Ατλαντικού.
Σήμερα, μετά την κατάρρευση της σοβιετικής υπερδύναμης, η μια και μοναδική πλέον κοσμοκράτειρα κυριαρχεί, ασύδοτη και αυτοδύναμη, σε έναν τόσο απόλυτο βαθμό ώστε, για πρώτη φορά στην ανθρώπινη ιστορία, να υπαγορεύει τους κανόνες του Διεθνούς δικαίου σύμφωνα με το ίδιο συμφέρον. Kαμιά από τις δυο παγκόσμιες αυτοκρατορίες που γνώρισε μέχρι σήμερα η ανθρωπότητα- ούτε εκείνη του μεγάλου Mακεδόνα, που μεταφύτευσε τον πολιτισμό στους κατακτημένους λαούς, ούτε η Pώμη, που κατοχύρωσε θεσμικά την εσωτερική αυτονομία των κτήσεων της- δεν περιφρόνησε, κατά συρροήν και τόσο κατάφωρα, στοιχειώδεις αρχές του ανθρωπισμού, όσο οι H.Π.A. κατά τα τελευταία 50-60 χρόνια: το πυρηνικό ολοκαύτωμα στην Iαπωνία, η μαζική εξόντωση των νηπίων από το εμπάργκο στο Iράκ, οι "παράπλευρες συνέπειες" από τους βομβαρδισμούς στη Γιουγκοσλαβία θα αποτελέσουν τα στίγματα για τη συνείδηση των H.Π.A., οψέποτε αυτή αφυπνισθεί…
Aπό τις δυο παγκόσμιες αυτοκρατορίες του παρελθόντος η πρώτη, η Pωμαϊκή, λύγισε τελικά κάτω από την πίεση των βαρβαρικών φύλων από το Bορρά αλλά, κυρίως, αλώθηκε ιδεολογικά από μια χούφτα ταπεινών οπαδών μιας εβραϊκής αίρεσης με το πανανθρώπινο μήνυμα του Eυαγγελίου. H δεύτερη, το Bυζάντιο που βρίσκεται στο κορύφωμα της πολιτιστικής και πολιτικής ακμής του γύρω στο έτος 1000, θα υποκύψει λίγους αιώνες αργότερα από τα χτυπήματα που θα δεχθεί από την Aνατολή αλλά και από τη Δύση.
Oι δυο αυτές αυτοκρατορίες έσβησαν, αφήνοντας ωστόσο ως πανανθρώπινη κληρονομιά αξίες διαχρονικές: στη Pώμη χρωστά η ανθρωπότητα την πεμπτουσία της κρατικής συγκρότησης και την κωδικοποίηση των κανόνων του Δικαίου, ενώ οι ταπεινοί καλόγεροι του Bυζαντίου διέσωσαν στα σκοτεινά scriptoria ένα μεγάλο μέρος από την αρχαιοελληνική γραπτή παράδοση αλλά και ενσωμάτωσαν τους Σλάβους της καθ'ημάς Aνατολής στον κόσμο του γραπτού πολιτισμού.
Ποια είναι λοιπόν η συνεισφορά της σύγχρονής μας, της Yπερατλαντικής κοσμοκράτειρας στον παγκόσμιο πολιτισμό; Σήμερα απέχουμε πολύ από του να μοιραστούμε κι’ εμείς την αισιοδοξία που διατύπωνε ένας διανοούμενος του 18ου αιώνα, ο Άγγλος αριστοκράτης Horace Walpole, σε μια από τις 7.000 επιστολές του που έχουν σωθεί, προβλέποντας ότι : " ο επόμενος Xρυσούς Aιώνας του πολιτισμού θ'ανατείλει για την Aνθρωπότητα από την αντίπερα όχθη του Aτλαντικού. Tότε ίσως εμφανιστεί και πάλι ένας Θουκυδίδης στη Bοστόνη, ένας Ξενοφών στη Nέα Yόρκη…".
Mια προφητεία, η οποία δεν έμελε βέβαια να επαληθευθεί από την εμπειρία των πολλών δεκαετιών που μεσολάβησαν από τότε. Aντίθετα, από την αντίπερα όχθη του Aτλαντικού ανέτειλαν αστέρες τηλαυγείς μιάς υποκουλτούρας που εξοβέλισε τον γραπτό λόγο σε παγκόσμια κλίμακα, επαναφέροντας ένα σημαντικό κομμάτι της Aνθρωπότητας πίσω, στο πολιτιστικό επίπεδο της προφορικότητας.
Tρία είναι τα, αυθεντικά αμερικανικά, "πολιτιστικά αγαθά" που, εντωμεταξύ, έχουμε αποκτήσει το προνόμιο να απολαμβάνουμε, σε όλο τους το μεγαλείο, κι'εμείς εδώ: τα "κόμικς", πρώτον, όπου κυριαρχεί η εικόνα και όπου το γραπτό κείμενο συρρικνώνεται σε ελλειπτικές προτάσεις ή σε μονοσύλλαβα επιφωνήματα· ο γιάλινος κόσμος της τηλεόρασης, δεύτερον, με τις, φαινομενικά, αποστειρωμένες από την πολιτική ειδήσεις και τα κάθε λογής reality shows· τα προϊόντα, τέλος, της βιομηχανίας που εδρεύει στο Xόλλυγουντ, τη Nέα Mέκκα της κουλτούρας που, με κάθε μέσο προβάλλει, urbi et orbi, τα αμερικανικά πρότυπα και πρωτοστατεί πάντα στις υπερατλαντικές εκδηλώσεις "πολιτικής ορθότητας".
Subscribe to:
Post Comments (Atom)
11 comments:
Κύριε Μαλιγκούδη, επιτρέψτε μου να διαφωνήσω με το πνεύμα και το γράμμα, αποφεύγοντας όμως το πρώτο τμήμα του κειμένου σας, αφενός επειδή με κάλυψε η Ερινύα και αφετέρου επειδή θα χρειαζόταν πολύωρη συζήτηση και πολυσέλιδη ανταλλαγή μηνυμάτων για να διευκρινιστεί, πώς προκύπτει ότι βρισκόταν το Βυζάντιο περί το έτος 1000 στο «κορύφωμα της πολιτιστικής και πολιτικής ακμής του»; Τη στιγμή που οι ερευνητές υπολογίζουν από συναφή στοιχεία ότι, περί τα μέσα του 10ου αιώνα το σύνολο των σπουδαστών στα «ανώτατα» ιδρύματα στην Κων/πολη δεν ξεπερνούσε τους 300 και αυτός ο αριθμός δεν φαίνεται να ήταν διαφορετικός έναν αιώνα πριν ή έναν αιώνα μετά; Από αυτό τον αριθμό «μορφωμένων» και από το περιορισμένο πρόγραμμα σπουδών, αναρωτιέται κάποιος, πώς στελεχώνονταν ο στρατός, η διοίκηση και ο εκκλησιαστικός μηχανισμός, πώς προκύπτει «πολιτιστική ακμή» με τόσο ισχνή μάζα; (Α. Μαρκόπουλου: «Οργάνωση του σχολείου στο Βυζάντιο», στον τόμο πρακτικών του συνεδρίου «Η καθημερινή ζωή στο Βυζάντιο»).
Επίσης δεν είναι της στιγμής να αμφισβητήσω εδώ τη βαρύτητα του επιχειρήματος ότι κάποιοι «διέσωσαν … ένα μεγάλο μέρος από την αρχαιοελληνική γραπτή παράδοση». Όταν ο κρατικός ή ο εκκλησιαστικός μηχανισμός δεν έχει συμβάλλει με κανένα τρόπο σ’ αυτή τη «διάσωση», αναζητούνται μεμονωμένοι αξιέπαινοι διασώστες, οι οποίοι έκαναν πράγματι αυτό που περιγράφετε, άλλοι από φιλομάθεια (εκούσια διάσωση) και άλλοι για να αποθηκεύσουν περγαμηνές, στις οποίες έγραφαν θρησκευτικούς ύμνους κλπ. (ακούσια διάσωση). Το ίδιο ακριβώς βλέπουμε τα τελευταία χρόνια με την αναμόχλευση των θεμάτων της νεοελληνικής Ιστορίας, όπου ο Αρχιεπίσκοπος επικαλείται το «έργο της εκκλησίας» υπέρ της γνώσης, της ελληνικής γλώσσας, του πολιτισμού και του λαού και, φυσικά, όποτε αναγκάζεται να αναφέρει παραδείγματα, βρίσκει μόνο μεμονωμένα πρόσωπα, τη στιγμή που, όλοι γνωρίζουμε, ότι ο εκκλησιαστικός μηχανισμός συνεργαζόταν άριστα και επικερδώς με την οθωμανική εξουσία και αναθεμάτιζε όλους εκείνους που σήμερα ανασύρονται και προβάλλονται ως λαμπρά δείγματα. Δεν θα αργήσει η στιγμή που θα ακούσουμε ότι η εκκλησία ήταν αντίθετη με τη στρατιωτική δικτατορία του 1967 και ως παράδειγμα θα αναφέρεται ο παπα-Πειρουνάκης, όταν έχουν ξεχαστεί πολλά από τα πραγματικά γεγονότα!
Επεκτάθηκα ήδη, αν και ήθελα να περιοριστώ εδώ μόνο στην απαξιωτική κρίση σας για την πολιτισμική παραγωγή εκείθεν του Ατλαντικού. Και φυσικά δεν είμαι σε καμιά περίπτωση ο αμερικανολάτρης που θα υπερασπιζόταν κάθε τι αμερικάνικο, κάθε άλλο, δεδομένου ότι η «πολιτική Αμερική» έχει και σήμερα όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του «ugly American», ο οποίος τρώει εδώ κι εκεί κατραπακιές, ανίκανος και δυσκίνητος να αντιμετωπίσει τα κουνούπια που ο ίδιος ξεσήκωσε και βελονιάζουν από κάθε πλευρά το κορμί του.
Είναι, όμως, σίγουρα άδικο να προσπεράσουμε τους Henry Adams, Edgar Alan Poe, Leslie Fiedler, James Fenimore Cooper, Mark Twain, Parrington, Eugene O'Neill, Pearl S. Buck, John Steinbeck, Hemingway, Nabokov, Henry Miller, μέχρι και ο οπαδός του Φασιμού Ezra Pound - για να αναφέρω μόνο αυτούς που μου έρχονται τώρα στο μυαλό. Και να μην ξεχνάμε ότι, σε μια εποχή που δεν υπήρχαν οργανώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα, η Harriet Beecher Stowe έδωσε στα μέσα του 19ου αιώνα με την πένα της φωνή στους καταπιεσμένους μαύρους.
Τώρα, αν όλοι αυτοί που ανέφερα και άλλοι πολλοί στις ανθρωπιστικές επιστήμες, στις τέχνες και στην τεχνολογία, αντιστοιχούν με ένα Θουκυδίδη ή Ξενοφώντα, είναι θέμα γούστου να το συζητήσει κανείς – εγώ πιστεύω ότι δεν είναι συγκρίσιμα μεγέθη.
Αυτό που σίγουρα αξίζει να μας προβληματίσει, πράγματι, είναι η επέλαση των «κόμικς», τα οποία ευδοκίμησαν όμως, όχι επειδή οι Αμερικάνοι συγγραφείς και διανοούμενοι δεν ήξεραν να κάνουν κάτι καλύτερο, αλλά επειδή βρήκαν αναγνωστικό κοινό, στην Αμερική και στην Ευρώπη αρχικά και, μετά, σε όλο τον κόσμο, το οποίο κοινό ρουφάει μαζικά αυτές τις ιστοριούλες με ασήμαντο μήνυμα και μηδενική πλοκή. Μήπως φταίμε εμείς όλοι που αποτελούμε ένα τόσο πολυπληθές αναγνωστικό κοινό με μειωμένη παιδεία, ανίκανο να παρακολουθήσει κείμενα χωρίς εικόνες, και δεν φταίνε οι επιχειρηματίες που ανακάλυψαν (δεν το δημιούργησαν) αυτό το κοινό;
Και, τέλος, αν αξιολογηθεί ο μηχανισμός παραγωγής του Χόλυγουντ -μια πολύ πετυχημένη συγχώνευση λογοτεχνικής έμπνευσης, σκηνοθετικής ευστροφίας, ηθοποιητικής τέχνης και τεχνολογίας- μόνο από τις πορνοταινίες και τα επαναλαμβανόμενα χονδροειδή ρομποκόπ, σίγουρα έχουμε χάσει αριστουργήματα (λογοτεχνικά και σκηνοθετικά), όπως οι «Μοντέρνοι Καιροί», ο «Αποχαιρετισμός στα όπλα», τα «Σταφύλια της οργής» και άλλα πιο σύγχρονα που δεν χρειάζεται να απαριθμήσω εδώ.
Πολύ ενδιαφέροντα όσα γράφονται από τον οικοδεσπότη και τους επισκέπτες.
Πάντως, ότι η εκλησσία ως μηχανισμός και όχι συμπτωματικά, διέσωσε την αρχαία κουλτούρα, με τον τρόπο που επίσης τη σκότωσε, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία.
Οι Αραβες την μάζεψαν από όπου μπορεσαν και οι μοναχοί την ξαναμετέφρασαν, ή απλώς την ξανάγραψαν.
Μη ξεχνάμε, ότι ο πρώτος που μίλησε για την μεγάλη έκκρηξη, όσο περίεργο και αν ακούγεται ήταν ο μοναχός (abbe) Λεμέτρ (1927)
Και για να μη με παρεξηγήσετε, είμαι και άθεη και αντικληρική μέχρι βλακείας.
Για τον σημερινό αρχιεπίσκοπο, αυτός μπορεί να λέει ότι θέλει, δεν είναι ιστορικό προσωπο ούτε θα γίνει, γι αυτό δεν έχουν τα λόγια του καμία αξία. Ανήκει στο χώρο του σόου - μπίζνες.
Είναι λάθος να τον φέρνετε σαν παράδειγμα.
Η αμερικάνικη λογοτεχνία και η τέχνη και η επιστήμη, είναι προφανώς αξιόλογες και δεν νομίζω, ότι η αποψη της ακουλτουρικής αμερικής έχει να κάνει με την απαξίωσή τους.
Είναι που η Αμερική, σαν επικυρίαρχος πολιτισμός δεν παράγει κουλτούρα, όπως έκανε η Αθήνα, η Μακεδονία, η Ρώμη, και η
Βαγδάτη.
Ετσι αντιλήφθηκα τα λεγόμενα του κ. καθηγητή.
Ιστορία σε μεγάλους χρόνους.
λάθος είπα
"αρχαία κουλτούρα",
έπρεπε να γράψω
"αρχαίο πολιτισμό"
Αγαπητή ange-ta, γιατί πιστεύετε ότι η Αμερική δεν παράγει κουλτούρα - ως σύνολο της πνευματικής παράδοσης και καλλιέργειας μιας κοινωνίας; Εγώ ισχυρίζομαι ότι έχει παραγάγει και παράγει ακόμα και μάλιστα μαζική κουλτούρα, όχι ελιτίστικη και κοινωνικά αποκομμένη. Να αναφέρω στον τομέα της μουσικής (country, dixyland, jazz, rock), να αναφέρω στον τομέα της ένδυσης-υπόδησης (ποιος δεν φοράει blue jeans και αθλητικά παπούτσια), να αναφέρω στον τομέα των επικοινωνιών, των μεταφορών, της ψυχαγωγίας;
Όλα τα καταναλωτικά, ψυχαγωγικά και εκπαιδευτικά πρότυπα είναι αμερικάνικης προελεύσεως, με παγκόσμια διάδοση και αποδοχή, έστω κι αν υφίστανται αυτά κάποιες αναγκαίες προσαρμογές κατά την εμπέδωση στον εκάστοτε τόπο που ριζώνουν. Δεν λέω ότι, σε περίπτωση δυνατότητας για προσωπική επιλογή, θα επέλεγα εγώ αυτά ακριβώς τα πρότυπα, αλλά δεν νομίζω ότι μου δόθηκε ποτέ τέτοια δυνατότητα επιλογής. Ο πολιτισμικός οδοστρωτήρας της υπερέχουσας οικονομικής δύναμης μας τα επέβαλε, όπως τα επέβαλαν η αιγυπτιακή, η πέρσικη, η αθηναϊκή ή η ρωμαϊκή οικονομική δύναμη στα δικά τους χρόνια.
Πέρα απ' αυτά: Δεν καταλαβαίνω το νόημα της φράσης σας «διέσωσε την αρχαία κουλτούρα, με τον τρόπο που επίσης τη σκότωσε». Αν μου δίνατε μια διευκρίνιση, θα μπορούσα να συμφωνήσω ή να διαφωνήσω.
Γράφω ξεχωριστά απάντηση για ένα άλλου είδους θέμα: η αναφορά μου στον αρχιεπίσκοπο δεν σχετίζεται με την γενικότερη παρουσία του, την οποία εγώ θεωρώ προκλητική και αλαζονική, αλλά με το γεγονός ότι αυτός έτυχε να αναφέρει τα συγκεκριμένα που περιέγραψα.
Αλλά κι εσείς το ίδιο μοτίβο ακουλουθήσατε που ήθελα να περιγράψω: Γράφετε ότι ο κληρικός τάδε έκανε κλπ. Μα φυσικά, ούτε ηλίθιοι, ούτε αδιάφοροι είναι οι κληρικοί. Δεν αποτελούν όιμως την Εκκλησία! Και συχνά αποβάλλονται ή εξοντώνονται από τον εκκλησιαστικό μηχανισμό, χωρίς αυτός ο μηχανισμός να θιγεί με οποιοδήποτε τρόπο στη λειτουργία του.
Aυτό ακριβώς είναι το πλεονεκτημα του blog! ΄Ενα forum ζωντανής ανταλλαγής απόψεων. Θα περιμένω λίγο ακόμα πριν παρέμβω και εγώ. Σπεύδω ωστόσο να δηλώσω ότι δικαρίνω στη στάση της κυρίας Ange-ta τις ιδιότητες μιας αδελφής ψυχής...
Αγαπητέ s.frang,
Γράφετε: «Εγώ ισχυρίζομαι ότι έχει παραγάγει και παράγει ακόμα και μάλιστα μαζική κουλτούρα, όχι ελιτίστικη και κοινωνικά αποκομμένη. Να αναφέρω στον τομέα της μουσικής (country, dixyland, jazz, rock), να αναφέρω στον τομέα της ένδυσης-υπόδησης (ποιος δεν φοράει blue jeans και αθλητικά παπούτσια), να αναφέρω στον τομέα των επικοινωνιών, των μεταφορών, της ψυχαγωγίας»
Αυτά είναι αναμφίβολα στοιχεία που μας τα επέβαλε ο αμερικάνικος τρόπος ζωής, αλλά με την αίσθηση που έχω για τον πολιτισμό, καθόσον δεν είμαι ιστορικός, δεν ανήκουν στην σφαίρα του πολιτισμού.
Ούτε θα χαρακτήριζαν μία κουλτούρα, κάτι δηλαδή που υπάρχει σαν στοιχείο του ΔΝΑ μας, επειδή δεν είναι μόνιμα στοιχεία, αλλά παροδικά.
Είναι σα σκόνη πάνω από το πλουμιστό και πανέμορφο χαλί που λέμε «ιστορία» «πολιτισμός» «κουλτούρα» και που με τον πρώτο άνεμο θα σκορπίσουν στους πέντε ανέμους.
Είναι όπως λες παρακάτω καταναλωτικά αγαθά. Όταν η αμερικάνικη κοινωνία θα σταματήσει να καταναλώνει, θα σβήσει και η αντίστοιχη σούπκουλτούρα.
Δεν θα ριζώσουν ποτέ.
Επίσης, είναι ένα ερώτημα, αν η Αίγυπτος και η Περσία παρήγαγαν πολιτισμό.
Κατά την δική μου αντίληψη, όχι, αλλά αυτό είναι άλλο θέμα.
Γράφω: «διέσωσε την αρχαία κουλτούρα, με τον τρόπο που επίσης τη σκότωσε»: Πιστεύω, ότι ο χριστιανισμός, σαν επίσημη κρατική θρησκεία σκότωσε τον αρχαίο πολιτισμό. Η πρώτη πράξη παίχτηκε στην Αίγυπτο με τον αποτρόπαιο φόνο της Υπατίας, μετά με το Μ. Κωνσταντίνο, που θεσπίζει την ανεξιθρησκία για να επιβάλει ο Θεοδόσιος αργότερα την χριστιανική και να απαγορεύσει κάθε παγανιστική εκδήλωση.
Και ενώ πεθαίνει στη Δύση ο αρχαίος Ελληνικός πολιτισμός , η Βαγδάτη παίρνει την σκυτάλη, αντιγράφει κάθε έγγραφο που διασώθηκε και ο νεογέννητος αραβικός πολιτισμός προσθέτει την δική του κλωστή στο χαλί του πολιτισμού.
Στα σκοτεινά χρόνια του Μεσαίωνα, ΣΤΑ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑ μεταφράζονται από τα αραβικά τα αρχαία κείμενα, και ξαναανακαλύπτονται και πρωτότυπα.
Ο Ρωμαϊκός πολιτισμός συνέβαλε στην διοίκηση και στο δίκαιο και βάζει τα θεμέλια για την επόμενη μορφή της κοινωνίας του δικαίου και της πρόνοιας.
Στα χρόνια της Αναγέννησης ξαναβγαίνει στην επιφάνεια η αρχαιότητα και στην γαλλική επανάσταση, ανακαλύπτεται πρώτα η Σπάρτη και μετά η μεγαλειώδης αθηναϊκή Δημοκρατία. Η πηγές είναι τα μοναστήρια.
Σήμερα ο αμερικάνικος απολιτισμός τα γκρεμίζει όλα και τα ποσοτικοποιεί σε σχέση με το χρήμα.
Είναι ένα στείρος πολιτισμός που αυτοακυρώνεται
Ετσι κατάλαβα, ότι καταλαβα από τον πολιτισμό, που είναι ένας νομάς.
Αγαπητή ange-ta συμφωνούμε στη "διάσωση" των αρχαίων κειμένων και διαφωνούμε στα θέματα πολιτισμού.
Στο πρώτο βλέπω ότι δεν αναφέρεστε σε κάποια συστηματική, κεντρική προσπάθεια διάσωσης, αλλά ότι από τις εξελίξεις προέκυψε πως κάποιοι έκρυβαν (για διάφορους λόγους) στα κελιά και στις βιβλιοθήκες των μονών... Δεν έχει προκύψει κάποια κεντρική καθοδήγηση στο πνεύμα "Σώστε και επεξεργαστείτε τα αρχαία κείμενα", όπως κάνουμε σήμερα με τα αρχαιολογικά ευρήματα. Καθένας διατηρούσε και μελετούσε ή απλά αποθήκευε αυτά που είχε κληρονομήσει κι έτσι διασώθηκαν. Να μην επεκταθούμε, τώρα, αν ήρθαν τα ερεθίσματα από τους Άραβες (που θεωρώ σωστό!) ή από τη Δύση...
Στο θέμα του πολιτισμού διαφωνούμε, ίσως επειδή εσείς βλέπετε μόνο τα καλλιτεχνικά θέματα, τα οποία ανέφερα περισσότερο για να δείξω ότι δεν αποτελούν μια ελιτίστικη κουλτούρα, όπως η μουσική τζαζ ή τα ψυχαγωγικά και καταναλωτικά πρότυπα. Ανέφερα στο μήνυμά μου προς τον κ. Μαλιγκ. "επιστήμες, τέχνες, τεχνολογία" που δεσπόζουν σε μεγάλο βαθμό στη σημερινή ζωή.
Το γεγονός ότι επικοινωνούμε με αυτό τον τρόπο, άγνωστοι μεταξύ αγνώστων και ανταλλάσσουμε μηνύματα προβληματισμού -το εξεθείασε ήδη ο κ. Μαλ.- είναι κι αυτό ένα δείγμα πολιτισμού και κουλτούρας που μας ήρθε από την Αμερική και τον ενστερνιστήκαμε, επειδή ταιριάζει στην παιδεία και στον τρόπο ζωής. Και προσέξτε μια σημαντική διαφορά, αν δεν την είχατε αντιληφθεί: Παλαιότερα κάθε τεχνολογική βελτιώση και κάθε αλλαγή στις συνήθειες των ανθρώπων οδηγούσε σε αστική συμπύκνωση, μάζευε κόσμο στις πόλεις, μια διαδικασία που άρχισε στην Ευρώπη τον 10ο-11ο αιώνα και δεν σταμάτησε, φαίνεται, ποτέ.
Τώρα έχουμε μια διαρκή αποκέντρωση, έστω κι αν δεν το αντιλαμβανόμαστε ακόμα, λόγω των εξελιγμένων συγκοινωνιών και επικοινωνιών. Τα συστήματα του Google, μέσω των οποίων συζητάμε και ανταλλάσουμε μηνύματα βρίσκονται στις ερήμους της Νεβάδας και της Αριζόνας (μικρότερο κόστος εγκατάστασης, χαμηλότερο κόστος ενέγειας λόγω της εγγύτητας των σταθμών τροφοδοσίας), ενώ εμείς βρισκόμαστε αποκεντρωμένοι στα 500 άκρα της υφηλίου. Μια θεμελιώδης πολιτισμική αλλαγή λοιπόν, τις επιπτώσεις της οποίας δεν είμαστε σε θέση να εκτιμήσουμε ακόμα. Κι αυτό το χαρακτηριστικό μόνο ως δείγμα για την επιχειρηματολογία. Να μην επεκταθώ στην "κουλτούρα" της εξωσωματικής γονιμοποίησης, της βιολογικής ανάταξης του ανθρώπινου σώματος που επέρχεται κλπ. κλπ. Δεν είναι μόνο ο Φρανκ Σινάτρα κουλτούρα :-)
Και, αν δεν μας αρέσει η καταναλωτική κοινωνία της Αμερικής, που μας έχει επιβληθεί (την έχουμε αποδεχτεί, έτσι?) δεν μας εμποδίζει τίποτα να πάψουμε να αγοράζουμε νέο κινητό, νέο μοντελάκι, νέας μόδας παπούτσια, γυαλιστερό αμάξι κλπ. κλπ. Μας την επέβαλε με τη θέλησή μας η Αμερική και την αποδεχθήκαμε μετά βδελυγμίας εμείς... έχουμε και την επαναστατική συνείδησή μας ήρεμη :-)
Να δώσω, ως υποσημείωση, μια εξήγηση της διαφοροποίησης μεταξύ μαζικής και ελιτίστικης κουλτούρας: ο Μπαχ και ο Μότσαρτ προφανώς δεν σκέφτονταν να δημιουργήσουν μουσικά πρότυπα για την κοινωνική ελίτ, απευθύνονταν απλά εκεί που υπήρχε το χρήμα, στις αριστοκρατικές οικογένειες και στον εκκλησιαστικό μηχανισμό. Το ιδιο έκαναν, προηγουμένως και μεταγενέστερα, οι ζωγράφοι και οι λογοτέχνες! Η όποια λαϊκή τέχνη, είτε χάθηκε στην πορεία, είτε ενσωματώθηκε από τους ιδιοφυείς δημιουργούς στην ελιτίστικη κουλτούρα.
Στη δική μας εποχή, κάθε δημιουργός, κάθε συνθέτης γκρουπ ροκ κτλ., απευθύνεται σε ένα μικρό ή μεγάλο ακροατήριο με οικονομική δύναμη, το χρήμα βρίσκεται (πέρα από τους μεγάλους κεφαλαιούχους) και στο λαό, ο οποίος με το πλήθος του αποτελεί ένα πολύ σημαντικό οικονομικό παράγοντα. Αυτός ο λαός επέλεξε από τα προσφερόμενα καλλιτεχνικά είδη τη μουσική τζάζ, το ροκ και το χέβυ μέταλ (λέμε τώρα!) και τα ανέδειξε σε σύμβολα και σε κώδικα επικοινωνίας κοινωνικών ομάδων. Αυτή η διαφοροποίηση από το 18ο αιώνα μέχρι σήμερα είναι ένα παραπροϊόν της βιομηχανικής κοινωνίας, η οποία ξεκίνησε μεν στην Ευρώπη, αλλά βρέθηκε στο αποκορύφωμά της αρχικά στην Αμερική...
Αγαπητέ μου,
Δεν διαφωνούμε, απλώς μιλάμε παράλληλα.
Θεωρώ, ότι εξετάζετε τις διάφορες εποχές με τον φακό του σήμερα και αυτό δεν σας αφήνει να δείτε αυτό που θέλω να πώ.
Είναι πέραν από κάθε αμφιβολία σωστό, ότι η εκκλησία έλεγχε τον πνευματικό πλούτο του Μεσαίωνα, μέχρι το 12ο αιώνα.
«Ο κλήρος είχε ουσιαστικά τη δυνατότητα να ελέγχει κάθε πρόσβαση σε όλα τα γραπτά κείμενα.
Και καθώς δεν υπήρχαν Πανεπιστήμια, μόνο η βασιλική ή η εκκλησιαστική σχολή έδιναν τη δυνατότητα μόρφωσης άλλης από εκείνης που μπορούσε να προσφέρει ο προσωπικός ιεροδιδάσκαλος»
Γράφει ο J.M.Roberts, για να αναφέρω έσω και μία πηγή.
« Ο πολιτισμός δεν συνδεόταν απλώς με τη θρησκεία, αλλά πήγαζε από ένα περιβάλλον αλληλοαναιρούμενων θρησκευτικών υποθέσεων»
Επομένως, να περιμένει κανείς να διαπιστώσει μία κεντρική ντιρεκτίβα "Σώστε και επεξεργαστείτε τα αρχαία κείμενα" είναι σημερινή αντίληψη του κόσμου.
Παρότι δεν μου αρέσει εμένα που είμαι άθεη, η εκκλησία είναι εκείνη που έσωσε, ότι σώθηκε από τον αρχαίο ελληνικό πλούτο!
Ο ίδιος αναφέρει εν κατακλείδι:
«δεν υπάρχει σαφής διαχωριστική γραμμή μεταξύ αρχαιότητας και Βυζαντίου»
Στα περί πολιτισμού, σε ιστορία μικρών χρόνων, όντως η εποχή μας είναι η εποχή των καταναλωτικών αγαθών που έχουν σκορπιστεί στο κόσμο πάνω από τις ανθρώπινες ανάγκες μας, με την υποστήριξη του αμερικάνικου μάνατζμεντ, αλλά σε ιστορία μεγάλων χρόνων, αυτό που περνάμε σήμερα δεν είναι Πολιτισμός που θα αφήσει καινούργιες αξίες στον πλανήτη μας.
Το ιντερνετ, είναι απόγονος του γαλλικού μινιτελ, και όντως και χωρίς καμία αμφιβολία σήμερα το ιντερνετ δεσπόζει στις επικοινωνίες και χάρις αυτού ο καθένας μας διαθέτει μία βιβλιοθήκη απίστευτου όγκου!
Είναι παράπλευρες ενέργειες του χρηματιστηριακού κεφαλαίου.
Ε… κάτι είναι και αυτό.
Επίσης διαφωνώ, ότι παρατηρείται αποκέντρωση, το αντίθετο, το μεγάλο πρόβλημα του μέλλοντος θα είναι οι τερατώδεις πόλεις.
Παρότι διαφωνούμε, χάρηκα που τα λέμε και θα χαρώ, αν κάνω λάθος στις εκτιμήσεις μου, γιατί θα μάθω καινούργια πράγματα.
Οσο για την τέχνη, ότι αποδέκτες της τέχνης ήταν βασιληάδες δεν σημαίνει, ότι οι βασιληάδες είναι οι δημιουργοί. Αν δεν υπήρχαν, δεν θα είχαμε έναν Μπάχ, αλλά 100.
Μα αγαπητή μου Ερινύα,
δεν διαφωνώ μαζί σου καθόλου!!!!!
Για δες τι έγραψα:
"διέσωσε τον αρχαίο πολιτισμό, με τον τρόπο που επίσης τον σκότωσε"
Δεν υπερασπίζομαι την εκκλησία, αλοίμονό μου, αν άφησα να εννοηθεί κάτι τέτοιο.
Οντως, αν δεν είχε επιδοθεί σε όλα τα εγκλήματα που γράφεις, δεν θα είχε λόγο να πράξει τα υπόλοιπα.
Αλλά για τα υπόλοιπα συζητάμε, και αυτά είναι ιστορικά γεγονότα, οπως και τα πρώτα είναι ιστορικά γεγονότα, τα οποία γνωρίζω, και προφανώς και ο κ. καθηγητής γνωρίζει.
Δεν έχουμε λόγο να τα παραποιούμε για να αποδείξουμε ότι η εκκλησία είναι εχθρός της επιστήμης και της γνώσης και της ελευθερίας και της προόδου.
Τον J.M. Roberts, έχεις άδικο να τον ειρωνεύεσαι. Η ιστορία του είναι πολύ κατατοπιστική και όταν την έχεις διαβάσει έχεις αποχτίσει μια βασική ιστορική γνώση για όλο το κόσμο.
Εξ άλλου, ενας επιστήμονας, δεν έχει κύριο στόχο, να καταδικάζει, αλλά να κατανοήσει!
Post a Comment