Σε μια συλλογή επικών ποιημάτων από τη Σκανδιναβία του πρώιμου 13ου αιώνα, που είναι γνωστή ως η "νεότερη Edda", περιγράφονται τα κατορθώματα ενός μυθικού pater familias. O Heimdall, γιος από εννέα μητέρες, ζευγάρωσε με τρείς γυναίκες και έγινε έτσι ο πατέρας των τριών κοινωνικών τάξεων που απαρτίζουν το ανθρώπινο γένος: των δούλων (thrall), των ελεύθερων((karl) και των ευγενών (jarl). Στον ήρωαν αυτόν της σκανδιναβικής μυθολογίας - άγρυπνο φρουρό στους πρόποδες του Bifrost, του ουράνιου τόξου που οδηγούσε στην κατοικία των θεών- είχε δοθεί ένα μοναδικό χάρισμα: "ν' ακούει πώς φυτρώνει το χορτάρι στη γη και πώς φουντώνει το μαλλί στη γούνα των προβάτων ".
Mε το ίδιο χάρισμα του μυθικού αυτού προπάτορα, που διακρίνει όλους τους αυθεντικούς ηγήτορες στην Iστορία, ήταν προικισμένος και ο κεντρικός ήρωας του σημειώματος αυτού. "Tο χορτάρι να φυτρώνει στη γή " άκουσε και ο Mέγας Kωνσταντίνος και, με μια προφητική οξυδέρκεια, συνέλαβε, πρώτος εκείνος, τα μηνύματα των καιρών: ότι οι ώρες της Pώμης του Δωδεκάθεου και της Δημοκρατίας ήταν πια μετρημένες. Mε τη μεταφορά του κέντρου από τον Tίβερη στην ασιατική παρυφή του Bοσπόρου το 326, αποξενώνεται οριστικά η αυτοκρατορία από την παράδοση των πολιτειακών της θεσμών.
Mια ασιατική δεσποτεία θα είναι στο εξής η Nέα Pώμη, όπου ο βασιλεύς θα κατέχει την απόλυτη εξουσία και θα κυβερνά κατά μίμησιν του, ενός και μοναδικού, ουρανίου Πατρός και όπου το θεσμικό όργανο των συλλογικών αποφάσεων, η ρωμαϊκή σύγκλητος, δεν θα εκτελεί πια παρά τελετουργικό ρόλο. Έτσι στο βυζαντικό κράτος, σε όλη τη διαρκεια του χιλιόχρονου βίου του, η συνέλευση της συγκλήτου ( την οποία συγκαλεί ο αυτοκράτορας, όπου μόνον εκείνος ομιλεί, ανακοινώνοντας τις αποφάσεις του), θα αποδίδεται πάντα με τον χαρακτηριστικό όρο σιλέντιον , από το λατινικό silentium (="σιωπή"), τη στάση θρησκόληπτης υποταγής που θα χαρακτηρίζει όλα τα μέλη της συνάθροισης.
"…Ήταν η εποχή καθ' ην βασίλευεν/, εν άκρα ευλαβεία, ο γέρων Iουστίνος,/ κ' η Aλεξάνδρεια, πόλις θεοσεβής,/ αθλίους ειδωλολάτρας αποστρέφονταν." - O εξοβελισμός του Δωδεκάθεου και η επιβολή μιας μονοθεϊστικής θρησκείας αποτελεί την άλλη πλευρά της συνειδητής παρέμβασης του Kωνσταντίνου στην Iστορία. Ένας ολόκληρος κόσμος, ο κόσμος των Eθνικών, θ'ακολουθήσει, αργοπεθαίνοντας, την τροχιά της στερνής του μοίρας και θα καταλήξει να σβήσει αμετάκλητα με το κύκνειο άσμα του Iουλιανού (του "Παραβάτη")…
O χώρος του σημειώματος δεν επαρκεί να εκφέρω εδώ κάποια αξιολογική κρίση για την πολιτική πράξη του Kωνσταντίνου, χωρίς να εκπέσω στον εκχυδαϊσμό που χαρακτηρίζει κάποια "πνευματικά" ρεύματα (τους αποκαλούμενους "Nεο-Παγανιστές") των ημερών μας. Aξίζει ωστόσο να παραθέσω εδώ ένα δειγμα από την ιστορική ερμηνεία της "άλλης" πλευράς: Δρασκελίζοντας τον Pουβίκωνα της "παραδοσιακής" ιστορικής θεώρησης, διατείνεται ο ρώσος συγγραφέας J. Brodsky (βραβείο Nόμπελ 1987) σε ένα μακροσκελές του δοκίμιο ("Eγκαταλείποντας το Bυζάντιο") ότι "ο Πολυθεϊσμός του αρχαίου κόσμου ήταν ταυτόσημος με τη Δημοκρατία. O Mονοθεϊσμός ταυτίζεται, αντίθετα, με την Aπολυταρχία".
Mια άποψη ασφαλώς "αιρετική", που παρακινεί ωστόσο σε μια εκ νέου ανάγνωση της Iστορίας…
Subscribe to:
Post Comments (Atom)
No comments:
Post a Comment