Wednesday, May 30, 2007

Πτυχές από το ά-τυπο πολιτικό γίγνεσθαι

Σε κάποια στιγμιότυπα από την τρέχουσα επικαιρότητα θα σταθώ για λίγο με το σημερινό μου σημείωμα: πτυχές από μια πραγματικότητα που αμυδρά, η και διόλου, αντικατοπτρίζεται από τα φλύαρα τηλεοπτικά δελτία ειδήσεων. Ο λόγος λοιπόν σήμερα για τα έργα και τις ημέρες τριών εκπροσώπων της ανώτατης εκκλησιαστικής μας ιεραρχίας καθώς και για τον ρόλο τους στο τρέχον πολιτικό γίγνεσθαι. Ας καταγράψουμε όμως πρώτα συνοπτικά αυτά τα ίδια τα στιγμιότυπα
Στιγμιότυπο πρώτο : ο μητροπολίτης Θεσσαλονίκης κ. ΄Ανθιμος δηλώνει πριν από λίγες μέρες ότι θα χωροστατήσει ο ίδιος σε εκκλησιαστική τελετουργία (αγρυπνία), για να μην ικανοποιηθούν οι ληστρικές ορέξεις των «Σκοπιανών» ( αλλά και όσων Δυτικών ενδεχομένως τους υποστηρίζουν) για το όνομα της Μακεδονίας. Μια δημόσια δήλωση ενός προβεβλημένου παράγοντα της δημόσιας ζωής, η οποία θα δημιουργούσε την εντύπωση σε έναν ξένο επισκέπτη μας από τη Δύση ότι βρέθηκε σε μια χώρα, το κοινωνικό σύνολο της οποίας βρίσκεται ακόμη στο πολιτιστικό στάδιο της προφορικότητας. Σε μια κοινωνία δηλαδή, όπου οι εξωτερικοί χειρισμοί και οι σχέσεις με τους γείτονες διεκπεραιώνονται κυρίως μέσω των επικλήσεων από κάποιους ιερουργούντες δημόσια σαμάνους και όχι από κάποιους επαγγελματίες της πολιτικής και της διπλωματίας. Μια δημόσια δήλωση ενός ανώτατου ιεράρχη, η οποία, κατά την ταπεινή μου γνώμη, δεν συνάδει διόλου με αυτόν τον ίδιο τον Ιερό κανόνα του. Διότι, αν για του ψύλλου πήδημα (σήμερα οι «ονοματοκλοπείς» Σκοπιανοί, αύριο κάποιος «άθεος» συγγραφέας) παραβιάζεται από τον ίδιο τον ιεράρχη η τρίτη από τις Δέκα εντολές («Οὐ λήψει τὸ ὄνομα τοῦ Κυρίου τοῦ Θεοῦ σου ἐπὶ ματαίω»), τότε η όλη τελετουργία, στην οποία εκείνος προεξάρχει δεν ξεφεύγει από το επίπεδο του τελετουργικού εξορκισμού, γνωστού και ως «βουντού», που συνηθίζεται σε χώρες τριτοκοσμικές. Ο κ. ΄Ανθιμος ωστόσο εξακολουθεί, παρά τις παρόμοιες δηλώσεις που δεν χάνει ποτέ την ευκαιρία να προβάλει, να αποτελεί έναν παράγοντα στο δημόσιο βίο της χώρας μας.
Στιγμιότυπο δεύτερο: ΄Εναν παράγοντα στο δημόσιο βίο της χώρας μας αποτελεί και ο σημερινός Προκαθήμενος της Ελλαδικής εκκλησίας. Παράγοντα, η σπουδαιότητα του οποίου είναι σήμερα (που κοντοζυγώνουν οι εκλογές) ιδιαίτερα αναβαθμισμένη στην αντίληψη των αιρετών μας αρχόντων. Ο κ. Χριστόδουλος, ας το θυμηθούμε, παρόλο που ποτέ του δεν μετείχε ως υποψήφιος σε κάποια εκλογική διαδικασία, προβάλει με κάθε ευκαιρία το δικαίωμά του να μετέχει και ο ίδιος, όπως και οι δυνάστες του 19ου αιώνα, στα κοινά «ελέω Θεού». Είναι ο ιεράρχης που, από την ανάρρηση του στον αρχιεπισκοπικό θρόνο, δεν έπαψε να εκφέρει ρηματικές διακηρύξεις που λιγότερη συνάφεια είχαν με το ποιμαντικό του καθήκον και περισσότερη με πολιτικά μανιφέστα. Ας θυμηθούμε, για παράδειγμα, τις αναφορές του κ. Χριστόδουλου σε κάποια κλίμακα αξιών, όπου, κατά τον ίδιο, το Έθνος φέρεται ως υποδεέστερο του Γένους, διότι έχει απώλεσε την ταυτότητα που του έδωσε η Εκκλησία. Μια απόφανση, η οποία μας γυρίζει σε ιστορικές περιόδους, πριν τα διδάγματα του Διαφωτισμού και οι διακηρύξεις της Γαλλικής ανάστασης καταστούν αξίες πανανθρώπινες. Σήμερα ο κ. Χριστόδουλος απροκάλυπτα πλέον εμπλέκει τον ίδιο του τον εαυτό του στο κομματικό αλισβέρισι, αφού πλέον δηλώνει δημόσια ότι «ηγείται» του 98% του «ποιμνίου του» απέναντι στο 2% που εκπροσωπεί η «αντίπαλη» κομματική παράταξη του Συνασπισμού όπως ο ίδιος (ελάχιστα εμφορούμενος από το πνεύμα της χριστιανικής φιλαλληλίας) την χαρακτηρίζει.
Στιγμιότυπο τρίτο: Η πολιτεία ενός, εξωελλαδικού αυτή τη φορά ιεράρχη, ο οποίος κατόρθωσε να αναβαθμίσει ένα εκκλησιαστικού χαρακτήρα ζήτημα σε πολιτικό πρόβλημα. Διότι η άρνηση του Πατριάρχη Ιεροσολύμων Θεόφιλου Γ΄ να επιτρέψει να εκλεγούν επίσκοποι που προέρχονται από το γηγενές αραβόφωνο ποίμνιο, μια άρνηση που βρίσκεται σε απόλυτη αντίθεση με την ορθόδοξη παράδοση, δημιουργεί ζητήματα στους εξωτερικούς πολιτικούς χειρισμούς της χώρας μας και, ιδιαίτερα, στις διακρατικές σχέσεις μας με την παλαιστινιακή κοινότητα αλλά και με την Ιορδανία.
Μια νεότερη τάση στην έρευνα της Πολιτικής επιστήμης έχει ως αντικείμενό της τις λεγόμενες «α-τυπες» εκφάνσεις της Πολιτικής ( Informal Politics), φαινόμενα δηλαδή που βρίσκονται έξω από τη σφαίρα της συνταγματικά κατοχυρωμένης πολιτικής λειτουργίας. ΄Εναν τέτοιο εξωθεσμικό, ά-τυπο πολιτικό παράγοντα αποτελούν και οι τρείς αρχιερείς που, ωστόσο, αντλούν την όποια νομιμότητα επικαλούνται από τη σιωπηλή συναίνεση του «ποιμνίου» τους.
Ταυτίζεται η συναίνεση του «ποιμνίου», η σιωπή των αμνών, με μια de facto νομιμοποίηση των πολιτικών χειρισμών του κ. Χριστόδουλου ή, αντίθετα, η σιγή και η ανοχή της πλειοψηφίας σημαίνει ότι δεν έχουμε ξεπεράσει ακόμα το πολιτιστικό στάδιο της παραδοσιακής κοινωνίας, όπου πρωταγωνιστούν οι ιεροφάντες και οι σαμάνοι;
Η απάντηση επαφίεται στους ειδικότερους από το συντάκτη του σημερινού σημειώματος.

7 comments:

ab irato said...

Θα μπορούσε κάποιος να απαντήσει πως "έχουμε ό,τι μας αξίζει", αλλά είναι η μισή αλήθεια. Πράγματι, τι αξίζει σε όσους / όσες δε συμπορεύονται με τους κυρίαρχους παράγοντες του δημόσιου βίου, δεν τους εγκρίνουν εν γένει (ως πρόσωπα ή ως θεσμούς), δεν τους ανέδειξαν και δεν τους στηρίζουν; Ίσως, συνενοχή δεν είναι μόνον η πρακτική υποστήριξη αλλά και η υπομονετική ανοχή. Η κατάργηση της αναγραφής θρησκεύματος στις ταυτότητες ήταν ένα σημαντικό βήμα. Ο δρόμος είναι μακρύς μέχρι να επιτευχθεί το αυτονόητο (διότι, εν Ελλάδι, τα αυτονόητα είναι ακανθώδη ζητούμενα): να απογυμνωθεί η Εκκλησία από κάθε θεσμική και άτυπη εξουσία, ούτως ώστε να λειτουργεί στα πλαίσια που της αναλογούν: μια λέσχη ιδεοληπτικών ομοϊδεατών που δε θα μπορεί να επιβάλλει τους δογματισμούς της στους "Θύραθεν"...

Stelios Frang said...

Κύριε Μαλιγκούδη, ο Παπαθεμελής από παλιά σάς έχει άχτι, τώρα θα σας έχει και ο Άνθιμος που πήρε "προαγωγή", όπως έγραψε ο ίδιος, από Αλεξ/πολη στη Θεσ/νίκη με το μεγαλύτερο ταμείο... :-)))

Ph. Malingoudis said...

Προς alterapars:
"Ο δρόμος είναι μακρύς μέχρι να επιτευχθεί το αυτονόητο..." Πόσο δίκαιο έχετε! Τα λόγια σας μου θύμισαν την αποστροφή του Γαλιλαίου στο ομώνυμο έργο του Μπρέχτ¨" Επικρατεί μόνον τόση αλήθεια, όση μπορούμε εμείς οι ίδιοι να επιβάλουμε. Ο θρίαμβος της λογικής δεν μπορεί να είναι τίποτε άλλο από τον θρίαμβο των λογικών" (B. Brecht, Ο βίος του Γαλιλαίου, εκδ. Suhrkamp, σ. 78 )

Προς s.frang:
Ο εν Χριστω αδελφός, στον οποίον αναφέρεσθε φαίνεται ότι μου έχει πλεόν δώσει άφεσιν αμαρτιών, διότι έχει πάψει πλεόν να με συκοφαντεί ως "πρακτορα του Γκλιγκόρωφ". Die Rache des kleinen Mannes, όπως λέγαμε και στα νιάτα μας στη Γερμανία...

ab irato said...

Επιτρέψτε μου μια δευτερολογία. Όλα αυτά μου θύμισαν διάφορα γλαφυρά "κατορθώματα" από τη νεότερη πορεία (μετά το πέρας των περιβόητων σπουδών του)του Χρυσόδουλου Παρασκευαΐδη στον οποίον, παραφράζοντας τον Χρόνη Μίσσιο, θα ταίριαζε η φράση "Καλά, εσύ ξεσάλωσες νωρίς". Από τους "γραικύλους" του 1998 και την παρουσία του στη φασιστοσύναξη των "ελληνόψυχων" χρυσαυγιτών στο Λιδωρίκι ("αρχιεπίσκοπο κεραυνό" τον χαρακτήριζε ο "Στόχος") έως την πρόσφατη "Δεξιά του Κυρίου", από λαϊκίστικα κελεύσματα του τύπου "Σας πάω! Ελάτε στην εκκλησία με το σκουλαρίκι σας" έως τις πολυτελείς κρουαζιέρες και τις σουίτες σε "πολυαστεράτα" ξενοδοχεία της Γαλλίας και της Ελβετίας. Οχετός και βόρβορος! Και, επιτέλους, ως πότε η "Εκκλησία της Ελλάδος" θα έχει υπό την κατοχή της τεράστιες εκτάσεις γης που της παραχωρήθηκαν από τους σουλτάνους την περίοδο της τουρκοκρατίας;
Υ.Γ. Λίαν νωπό και το παράδειγμα της μονής Τοπλού στη σητεία. Επιχειρηματίες ολκής...

ange-ta said...

Καλημέρα και καλό μήνα κ. Καθηγητά μας.


Εχω αρχίσει να τα βλέπω όλ αυτά με άλλο μάτι και δή ως εξής:
Πώς να περιμένει κανείς δεοντολογία από έναν κληρικό, όταν κανένας άλλος δεν έχει.

Οταν ο γιατρός δεν γιατρεύει,
ο δημοσιογράφος δεν δημοσιογραφεί, ο δάσκαλος δεν διδάσκει,
ο δικαστής δεν δικάζει,
ο πολιτικός δεν νοιάζεται για τον πολίτη,
ο ιστορικός αρνείται την ιστορία, τότε γιατί ο ψάλτης να ψάλει;

Εχω όμως μια άσχετη ερώτηση,αν μου επιτρέπετε, γιατί γράφετε ο κ. Χριστόδουλος. Το κύριος είναι λαϊκός τίτλος, δεν πάει σε έναν κληρικό ή κάνω λάθος; Το ακούω και από την τιβι και το ραδιόφωνο και αναρωτιέμαι κάθε φορά.

Σήμερα είναι μέρα πένθους της μπλογκόσφαιρας.

Θυμήθηκα το εκπληκτικό ποίημα του Goethe, που ο τρελλός από αγωνία πατέρας καλπάζει να βρεί γιατρό.

σας το αντιγράφω, σαν μικρό δώρο για τα τόσο ωαραία κείμενα που διαβάζω εδώ.

Erlkönig
Johann Wolfgang Goethe
Wer reitet so spät durch Nacht und Wind?
Es ist der Vater mit seinem Kind;
Er hat den Knaben wohl in dem Arm,
Er faßt ihn sicher, er hält ihn warm.


Mein Sohn, was birgst du so bang dein Gesicht? -
Siehst Vater, du den Erlkönig nicht?
Den Erlenkönig mit Kron und Schweif? -
Mein Sohn, es ist ein Nebelstreif. -


»Du liebes Kind, komm, geh mit mir!
Gar schöne Spiele spiel ich mit dir;
Manch bunte Blumen sind an dem Strand,
Meine Mutter hat manch gülden Gewand.«


Mein Vater, mein Vater, und hörest du nicht,
Was Erlenkönig mir leise verspricht? -
Sei ruhig, bleibe ruhig, mein Kind;
In dürren Blättern säuselt der Wind. -


»Willst, feiner Knabe, du mit mir gehn?
Meine Töchter sollen dich warten schön;
Meine Töchter führen den nächtlichen Reihn
Und wiegen und tanzen und singen dich ein.«


Mein Vater, mein Vater, und siehst du nicht dort
Erlkönigs Töchter am düstern Ort? -
Mein Sohn, mein Sohn, ich seh es genau:
Es scheinen die alten Weiden so grau. -


»Ich liebe dich, mich reizt deine schöne Gestalt;
Und bist du nicht willig, so brauch ich Gewalt.«
Mein Vater, mein Vater, jetzt faßt er mich an!
Erlkönig hat mir ein Leids getan! -


Dem Vater grauset's, er reitet geschwind,
Er hält in den Armen das ächzende Kind,
Erreicht den Hof mit Mühe und Not;
In seinen Armen das Kind war tot.

Ph. Malingoudis said...

Αγαπητή Ange-ta,

ευχαριστώ για τις ευχές , τις οποίες ανταποδίδω, καθώς και για τη μπαλάντα του Goethe, που με ξανάφερε πίσω, στα χρόνια της νιότης, που, μαθητές ακόμα, αποστηθίζαμε έργα από τους κλασικούς της λογοτεχνίας
΄Ενα από τα προνόμια που έχουμε εμείς οι δάσκαλοι από την καθημερινή επαφή μας με τη νεολαία είναι ότι διατηρούμε μιαν (αφελή;) αισιοδοξία. Πιστεύω λοιπόν ότι δεν είναι όλα σάπια στο βασίλειο της Δανιμαρκίας και ότι εκτός από τον κ. Χριστόδουλο (το "κύριος" έχει καθιερωθεί, μιας και δεν χρησιμοποιούμε το κοσμικό του επίθετο) υπάρχουν και ιεράρχες καθ'ολα άξιοι του αξιώματός τους, όπως, για παράδειγμα, ο αρχιεπίσκοπος Αλβανίας Αναστάσιος.

ab irato said...

«Υπάρχει μια τάση να εξελιχθεί η μαχητική εκκοσμίκευση σε ένα είδος ψευδοθρησκείας. Με επιδίωξη να σπρώξει στο περιθώριο τις παραδοσιακές θρησκείες και ιδιαίτερα τον χριστιανισμό σε γκέτο, όπου θα επιτρέπεται να ζει, όχι όμως και να δρα κοινωνικά. Έμμεσα ζητεί να προωθήσει το παλαιό σοβιετικό πρότυπο για τον περιορισμό της θρησκείας. Όπως φάνηκε στη διαδικασία της συντάξεως του Ευρωπαϊκού Συντάγματος, οι φονταμενταλιστές της γαλλικής laicite πέτυχαν να έχουν αποφασιστική επιρροή». Ο Αναστάσιος Γιαννουλάτος στην "Καθημερινή" (20 Φεβρουαρίου 2007)Υπέρτιτλος της παρέμβασης: "Οι Αθεϊστές της Ευρώπης υπεύθυνοι για την έξαρση του Ισλάμ". Ιδού το δίλημμα: "Χριστιανική πειθαρχία και υποταγή ή ισλαμική βαρβαρότητα" κατά το "Καραμανλής ή τανκς". Ο καθείς και το "μαγαζάκι" του...