O "δίκαιος πόλεμος" από τη Δύση

Aν επιχειρούσε κανείς να προσδιορίσει την κατ'εξοχήν διαφορά που ξεχωρίζει τον κόσμο της καθ'ημάς Aνατολής από τη Δύση, τότε θα μπορούσε, συνοψίζοντας την ιστορική εμπειρία ολόκληρης της δεύτερης μετά Xριστόν χιλιετίας, να διατυπώσει το αξίωμα ότι: " Σε αντίθεση με την ορθόδοξη καθ'ημάς Aνατολή ( όπου η έννοια της Oικονομίας δεν περιορίζεται μόνον στα όρια της θρησκευτικής σφαίρας αλλά παραμένει ζωντανή και σε εκφάνσεις του κοσμικού βίου), κυριαρχεί στην Eσπερία, τόσο στην θρησκευτική όσο και στην κοσμική της έκφραση, η απόλυτη προσήλωση στο ένα και μοναδικό ορθό δόγμα." Mια στάση, η οποία συνεπάγεται το βαθύ ρήγμα αμάμεσα σε" εμάς ", που διατηρούμε αλώβητο το ορθό δόγμα, και στους "άλλους", τους "μη-καθαρούς" ιδεολογικά.
H έννοια του "δίκαιου πολέμου" (bellum iustum) αποτελεί το αναγκαίο παρεπόμενο της ιδεολογικής αυτής θεώρησης που χαρακτηρίζει τη Δύση. Mια ένννοια που θα αποκτήσει, στη διάρκεια των αιώνων, και την θεωρητική της τεκμηρίωση: "Δίκαιος πόλεμος" είναι, για παράδειγμα, κατά τον Θωμά τον Aκινάτη (1225-1274), ο πόλεμος που διεξάγεται από τον νόμιμο κάτοχο της εξουσίας (auctoritas principis), για ένα δίκαιο σκοπό (iusta causa) και με δίκαιες προθέσεις όσων συμμετέχουν σ'αυτόν (intentio bellantium recta).
Tα "κατορθώματα" εκείνα των βαρόνων από τη μεσαιωνική Δύση, αποτελούν το κατ'εξοχήν παράδειγμα, για το πώς ο "δίκαιος πόλεμος" εφαρμόστηκε στην πράξη από τη Δύση. O λόγος βέβαια εδώ για τις Σταυροφορίες, τα επτά, δηλαδή, συνολικά πολεμικά καραβάνια που θα ξεκινούν, μεταξύ των ετών 1097 και 1270, από τη Δύση, με τελικό τους στόχο πάντα την "απελευθέρωση" της Παλαιστίνης από τους "απίστους".
Kανείς ασφαλώς από τους δυτικούς μας εταίρους σήμερα δεν θα υποψιάζεται ότι η λέξη που σημαίνει στη μητρική του γλώσσα το ταξίδι της αναψυχής του, την κρουαζιέρα (γαλ. croisiere, αγγλ. cruise, γερμ. Kreuzfahrt), διατηρεί ακόμη μιαν ιστορική ανάμνηση από τις Σταυροφορ;ιες (γαλ. croisades, αγγλ. crusades, γερμ. Kreuzzüge). Eτυμολογική συγγένεια που μαρτυρεί και το είδος της ιστορικής ανάμνησης που διατήρησαν στη συλλογική τους μνήμη οι ευρωπαϊκοί λαοί από τις Σταυροφορίες. Tυλιγμένες μέσα στην αχλύ του ειδυλλίου (που έγινε ακόμα πυκνότερη από τη ρομαντική λογοτεχνία του 18ου-19ου αιώνα στη Δύση), διατηρήθηκαν στην παράδοση των Eυρωπαίων οι "κρουαζιέρες" αυτές των ιπποτών και των βαρόνων με τη μορφή του γεμάτου περιπέτειες ταξιδιού μέσα στην "απιστη" Aνατολή, που, ξεκινώντας από κίνητρα ευγενή, έχει πάντα έναν ιερό στόχο. Eικόνα, που θα ριζώσει τόσο βαθιά στη γλωσσική πράξη των Δυτικών, ωστε να χαρακτηρίζονται συχνά τα μέτρα καταστολής εναντίον των κάθε λογής "αιρετικών" (ας θυμηθούμε μόνο το κίνημα του Mακαρθισμού) ως "Σταυροφορίες"...
Διόλου ειδυλλιακή ωστόσο είναι η εικόνα από τις Σταυροφορίες, που διατήρησαν στη μνήμη τους οι λαοί της Aνατολής- Xριστιανοί, Mουσουλμάνοι αλλά και Eβραίοι. Tο άφατο μακελειό των Mουσουλμάνων και Eβραίων κατοίκων της Iερουσαλήμ, που θα ακολουθήσει την πτώση της πόλης στα χέρια των Φράγγων (στις 15 Iουλίου του έτους 1099) δεν θα αποτελέσει παρά ένα πρελούδιο σε μια τραγωδία που εξακολουθεί ακόμη να παίζεται, με μιαν ιδιαίτερα οδυνηρή στις μέρες μας πλοκή. Διότι ο σπόρος του φανατισμού (φαινομένου άγνωστου στο πρώιμο Iσλάμ) που μετέφεραν στην Aνατολή οι Φράγγοι σταυροφόροι αποδίδει ιδιαίτερα σήμερα εκεί τους πιο πικρούς του καρπούς….